4380217341

Helena WYLIGAŁA

Dolnośląska Szkoła Wyższa

Uwarunkowania systemu zarządzania kryzysowego w Republice Federalnej Niemiec

W artykule przedstawione zostały wewnętrzne i międzynarodowe uwarunkowania systemu zarządzania kryzysowego w RFN. Podstawowym determinantem organizacji zarządzania kryzysowego w Niemczech jest federalna struktura państwa, w ramach której reagowanie w sytuacjach kryzysowych dokonuje się na dwóch poziomach: krajów związkowych oraz federacji. Holistyczne podejście do współczesnego rozumienia pojęcia bezpieczeństwa, proces integracji europejskiej oraz członkostwo RFN w organizacjach międzynarodowych wpływają na internacjonalizację niemieckiego systemu, umożliwiając Niemcom aktywny udział w kształtowaniu europejskiej agendy zarządzania i reagowania na kryzysy.

I. Wewnętrzne uwarunkowania systemu zarządzania kryzysowego w RFN

Prawidłowe rozumienie zasad współczesnego systemu zarządzania kryzysowego w Niemczech wymaga odniesienia się do kultury bezpieczeństwa RFN¹. Od momentu powstania Republiki Federalnej w 1949 r. jest ona zorientowana na działania pokojowe, promocję zasad demokratycznych i ochronę praw człowieka. Do realizacji tych celów wykorzystywane są przede wszystkim z komponenty cywilne w postaci instytucji, metod i środków. Dopiero decyzja Federalnego Trybunału Konstytucyjnego (Bundesverfassungsgericht) z 1994 r. otworzyła szersze możliwości dla udziału Bundeswehry w akcjach poza granicami kraju (out ofarea)², wpływając tym samym na poszerzenie się spektrum reagowania na kryzysy. Dwa powyższe czynniki wpłynęły na ukształtowanie się w Niemczech specyficznej kultury cywilnego zarządzania kryzysowego, funkcjonującego w warunkach swoistego systemu administracyjnego i politycznego. Implikuje on dwupoziomowe realizowanie procedur zarządzania kryzysowego: na poziomie centralnym przez federację (Bund) oraz lokalnym przez kraje związkowe (Lander). Rozumiane są one jako przekrojowe zadania międzyresortowe, które obejmują nie tylko aspekty polityki bezpieczeństwa i obrony, zagranicznej i rozwojowej, ale także gospodarcze, środowiskowe, finansowe, kulturalne i społeczne³.

1

   Szerzej: K. Malinowski, Przemiany niemieckiej polityki bezpieczeństwa 1990-2005, Poznań 2009.

2

   Szerzej: W. Pięciak, Niemcy - droga do normalności. Polityka zagraniczna RFN od wojny o Kuwejt do wojny o Kosowo, Warszawa 2000, s. 87 i n.

3

   Sicherheit und Stabilitat durch Krisenprdvention gemeinsam Starken - 1 Bericht der Bundesregierung iiber die Umsetzung des Aktionsplans “Zivile Krisenpravention, Konfliktlósung und Friedenskonsolidierung”, Be-richtszeitraum: Mai 2004 bis April 2006, verabschiedet vom Bundeskabinett am 31. Mai 2006.