704 Andrzej Paulo
Geologia gospodarcza jest nauką interdyscyplinarną, obejmującą zagadnienia leżące na pograniczu nauk o Ziemi, nauk technicznych i nauk ekonomicznych. Jest to dział geologii stosowanej rozwiązujący problemy związane z poszukiwaniem i oceną złóż oraz wykorzystywaniem kopalin do produkcji surowców mineralnych. Dąży do określenia warunków optymalnego wykorzystania gospodarczego powierzchni Ziemi oraz ochrony najcenniejszych jej fragmentów i systemów, tak by realizować podstawowe założenie rozwoju zrównoważonego - trwałe zaopatrzenie w surowce mineralne przy jednoczesnej ochronie środowiska.
Przedmiot badań geologii gospodarczej określili Bolcwski i Gruszczyk (1974, 1989) w przededniu zmian ustrojowych w Polsce. Niektóre z zarysowanych wówczas zagadnień wymagają aktualizacji. Niemniej zakres problematyki pozostał ten sam. Ogólnockonomiczne badania zmierzają do poznania zasobów przyrody, określenia kierunków rozwojowych bazy surowcowej świata, kraju i regionów oraz uwarunkowań kształtujących tendencje w produkcji surowców mineralnych.
Badania geologiczno-ekonomiczne mają na celu oceną wartości złóż kopalin i pozyskiwanych z nich surowców poprzez rozwiązywanie zagadnień:
- geologicznych - w celu wzrostu ilości rozpoznanych zasobów kopalin i wody;
- mineralogiczno-tcchnologicznych - w celu optymalnego i kompleksowego wykorzystania złóż i wydobytych kopalin;
- ekonomicznych;
związanych ze współpracą międzynarodową - w celu zapewnienia bezpieczeństwa surowcowego państwa drogą importu surowców i możliwości eksportu nadwyżek;
- gospodarki przestrzennej - optymalnego wykorzystania powierzchni Ziemi pod zabudową lub do ochrony przyrody oraz zasobów wodnych dla zaopatrzenia ludności, przemysłu i rolnictwa.
We wczesnym etapie rozwoju geologia gospodarcza obejmowała szerszą problematyką geologii stosowanej, jednak z czasem nastąpiło wyodrębnienie takich kierunków, jak geologia inżynierska, hydrogeologia, geologia górnicza, oraz specjalizacji tcorctyczno-przyrodniczych geologii złożowej - naftowej, rudnej, solnej, skalnej itd. Odłączenie tych ostatnich skutkuje pogłębieniem badań nad genezą złóż, ich składem mineralnym i geochemicznym z jednej strony, lecz z drugiej innym definiowaniem pojęcia złoża. Dlatego przypomnę tu definicję użytą w usta-