4742459786

Dorobek naukowy Stanisława Bieńkowskiego opisano z inspiracji kontynuatora jego dzieła - profesora Jerzego Trzcienieckiego . W tym miejscu zostanie przedstawiona za Z. Martyniakiem, opracowana przez Bieńkowskiego, oiyginalna metoda ustalania wartości koniunkturalnej zakładu przemysłowego.

Punkt wyjścia w tej metodzie stanowi ustalenie optymalnego kapitału zakładowego. Jest to szczególnie istotne dla zakładów przeinwestowanych lub wymagających restrukturyzacji. Bieńkowski postulował, aby przy szacowaniu budynków przyjąć za podstawę wielkość zabudowy najbardziej korzystną dla danej produkcji.

Jak sam pisał:

usunąć należy z oceny wszelkie wartości mające znaczenie tylko dekoracyjne lub wartości zbędne.

W zakresie oceny parku maszynowego Bieńkowski przewidywał rozdział maszyn i urządzeń na trzy grupy: potrzebne, rezerwowe i zbędne. Do potrzebnych mogą być zaliczone tylko te, które znajdują obciążenie przy istniejącej zdolności produkcyjnej zakładu. Jako rezerwowe można traktować te maszyny i urządzenia, które odpowiadają realizowanemu programowi produkcji w liczbie nie większej niż podwójna liczba maszyn pracujących. Pozostałe urządzenia i maszyny muszą być traktowane jako zbędne.

Wartość maszyn potrzebnych odpowiada sumie cen zakupu, pomniejszonej o wartość odpowiadającą stopniowi ich zużycia. Podobnie ustala się wartość maszyn rezerwowych, z tym że dodatkowo pomniejsza się ich wartość o pewien procent, zależny od stanu technicznego maszy ny w danym momencie zainstalowanej, którą konkretna maszy na rezerwowa dubluje.

Sumując tak obliczoną wartość budynków oraz maszy n i urządzeń uzyskuje się tzw. wartość użytkową zakładu, która staje się punktem wyjścia do ustalenia oprocentowania kapitału jako składnika kosztów stałych. Stopę procentową, którą należy przyjąć, Bieńkowski uzależnia od warunków iynku pieniężnego „co najmniej w wysokości płaconej przez PKO", zalecając przy tym minimalne powiększenie jej o 50%, aby była gwarancja przemysłowych lokat kapitału.

Pozostałe składniki kosztów stałych, które należy skalkulować, to: amortyzacja budy nków i maszyn, koszty' konserwacji budynków i maszyn, stale opłaty podatkowe i ubezpieczeniowe, koszty ogrzewania i oświetlenia, place pracowników stałych, rzeczowe koszty biurowe i stale koszty różne.

Kolejny krok - to kalkulacja kosztów' zmiennych. W ory ginalnym ujęciu Bieńkowskiego jako składniki kosztów zmiennych występują: koszty surowców i półfabrykatów, koszty robocizny bezpośredniej, ubezpieczenia społeczne, podatki i opłaty zmienne, koszty napędu, materiałów pomocniczy ch i narzędzi, oprocentowanie środków obrotowych oraz koszty różne.

Dalsze postępowanie, prowadzące do ustalenia wartości koniunkturalnej polega na określeniu tzw. kosztów okresowych, z wykorzy staniem wykresu Hauswalda. przedstawionego na rysunku 1.1.

Por. Martyniak Z.: Stanisław Bieńkowski pionier nauk organizacji i zarządzania w Polsce. Kraków, Wyd. Towarzystwa Naukowej Organizacji i Kierownictwa 1988, str. 36-40.

15