5515044122

Wykłady z pedagogiki. Wypisy z lektur.

Autorskie projekty edukacyjne są propozycją, która najpełniej, spośród znanych formuł dydaktycznych, otwiera przestrzeń realizacji konstruktywistycznego modelu uczenia się. Treści programowe, cele, metody pracy stanowią jedynie ramy, kanwę procesu, który dzieje się w szkole (a coraz częściej poza jej murami), a który może być dyskutowany, dostosowywany, zmieniany, konsultowany na każdym etapie realizacji przez wszystkich jego uczestników. Uczniowie mają szansę podejmowania realnych decyzji o kierunku, dynamice, treści tego, co dzieje się podczas lekcji. Poważnie traktuje się tu także nauczyciela — z odtwórcy (im bardziej dokładnego, tym ..lepszego”) cudzych, „uniwersalnych” pomysłów na edukację staje się on profesjonalistą, który zna swoich uczniów, ich potrzeby, zainteresowania, możliwości i potrafi wykorzystać swą wiedzę oraz kompetencje do wspierania szeroko rozumianego rozwoju. I co wydaje się być niezwykle istotne w metodzie projektów zakłada się zarówno pomysłowość, wrażliwość nauczyciela, jaki akty wność oraz chęć współtworzenia szkolnej rzeczywistości przez ucznia. Autorskie projekty edukacyjne opierają się na założeniu, że podział na przedmioty występuje tylko w szkole, a dziecko nie przychodzi do niej z „pustą głową”. Ważnym zadaniem nauczy ciela staje się zdiagnozowanic i wykorzystanie dotychczasowej wiedzy i doświadczeń ucznia, jego postaw wobec omawianych zagadnień. Szkoła może stać się miejscem wymiany doświadczeń. Kluczowy m hasłem w takim ujmowaniu edukacji jest integracja. Projektując oddziaływania edukacyjne w ramach zajęć zintegrowanych i blokowych, nauczyciel uwzględnia trzy wymienione przez E. Wragga wymiary programu: przedmioty nauczania (treści),

•tematykę międzyprzedmiotową (kompetencje),

•różne style nauczania i uczenia się.

Dużym walorem projektów jest silne zaakcentowanie i wykorzystanie tego, co autor nazywa tematyką międzyprzedmiotową — różnorodnych kompetencji wykraczających poza nazwy haseł programowych. Edukacja poprzezprzedmiotowa przez rozwój kompetencji społeczny ch, językowych, estetycznych pozwala uczniowi uchwycić to, co w dotychczasowy ch, izolowanych przedmiotach było przytłoczone zbyt dużą ilością faktów i informacji. Takie podejście do edukacji może rozbudzić pasję poznawania, odkrywania, dociekania. Poza możliwością integracji treści nauczania poszczególnych przedmiotów⁷ metoda projektów⁷ stwarza realne szanse na rzeczywiste zintegrowanie oddziaływań dydaktycznych i wychowawczych. Szkolne programy wychowawcze zawierają wiele szczytnych założeń i interesujących propozycji, jednak najczęściej są to propozy cje oddziaływań incydentalnych i okazjonalnych (wycieczki, apele, spotkania itd.), a pozostawione w planach nauczania lekcje wychowawcze stanów ią kolejny przedmiot w⁷ siatce godzin. B. Sliwerski, mówiąc o rozbieżności deklaratywnych i rzeczywistych rozwiązań w zakresie oddziaływań wychowawczych zarówno na poziomic programów, jak i ich realizacji, wskazuje na przyczyny tkwiące w samym środowisku szkolnym, w relacjach między nauczycielami, dyrekcją, rodzicami i uczniami. Autor uważa, że w polskich szkołach nie ma miejsca na dialog, niepowtarzalność, współpracę, odpowiedzialność. Wysuwa przypuszczenie (?)„ że umiejętność (i odwaga) integrowania oddziaływań wychowawczych i dydaktycznych będzie wymagać czasu i umiejętności współpracy pomiędzy wszystkimi uczestnikami edukacji. Rozporządzeniem nie można zmienić mentalności i nawyków. Pomocne mogą okazać się projekty praca nad nimi sprzyja współdziałaniu. a niekiedy nawet je wymusza. Integracja treści nauczania wy maga współpracy nauczycieli poszczególnych przedmiotów⁷, dyrekcji, rodziców i przedstawicieli społeczności lokalnej. Współpraca rodzi konkretne relacje, szybko można dostrzec płynące z niej korzyści. Realizacja zintegrow anych treści dydaktycznych i wychowawczych w klasie poprzez dobór odpow iednich metod pracy (małe grupy, drama, metody aktywizujące) wyzwala potencjał tkwiący w zespole i w poszczególnych osobach. Ważnym elementem procesu uczenia się są relacje między uczniami, ich rozmowy, w spólna praca i wspólne doświadczenia. Wśród licznych zalet edukacji kooperacyjnej B. Śliwerski wymienia min.:

•    w toku uczenia się zwiększa się aktywność ucznia,

•    uczniowie chętniej przyznają się w swoim gronie do własnej niewiedzy⁷, • uczniowie przejmują odpow iedzialność za uczenie się,

•    uczniowie uczą się umiejętności komunikacyjnych,

•    uczniowie uczą się organizacji pracy,

•    zwiększa się samośw iadomość uczniów.

15

Egzemplarz bezpłatny, do użytku wewnętrznego