• warstwowe (wielozadaniowe) - o hierarchicznej strukturze poleceń systemowych - system wykonuje w tym samym czasie kilka zadań (poleceń)
• klient/serwer - o bardzo rozbudowanej strukturze - system pełni nadzór nad podrzędnymi systemami zainstalowanymi na poszczególnych komputerach w sieci. Aplikacje postrzegane są przez system operacyjny jako "klienci" dostarczających im swoich usług serwerów. "Klienci" komunikują się z serwerami poprzez jądro systemu a każdy serwer pracuje w własnej, wydzielonej i chronionej przestrzeni adresowej pamięci operacyjnej, dobrze odizolowany od innych procesów.
System operacyjny musi zapewnić wygodę użytkowania komputera oraz jego sprawną i wydajną eksploatację.
System operacyjny możemy w przenośni nazwać zarządcą zasobów komputera. W jego skład wchodzi z reguły wiele programów. Przede wszystkim system operacyjny steruje wykonywaniem innych programów, przydziela im czas procesora, pamięć operacyjną i urządzenia wyjścia/wejścia. W wypadku konfliktowych odwołań różnych programów do tych samych zasobów, system operacyjny powinien w prawidłowy sposób decydować o ich przydzieleniu, maksymalizując wydajność sprzętu i wykluczając jednocześnie możliwość powstania błędów. Dodatkowo dobry system operacyjny stoi na straży bezpieczeństwa i poufności danych. Współczesne komputery nie mogą działać bez systemu operacyjnego. Pierwsze systemy operacyjne, tworzone głównie przez producentów komputerów, były przypisane określonemu typowi komputera. Najczęściej takie systemy operacyjne były na stałe zapisane w pamięci typu ROM w komputerze. Rozwiązanie to sprawdzało się do czasu, gdy systemy oferowały jedynie podstawowe usługi w zakresie zarządzania komputerem. Gdy systemy operacyjne zaczęły realizować coraz bardziej zaawansowane zadania przy coraz szybciej modernizującym się sprzęcie powstała idea pisania systemów, które będą niezależne od elektroniki maszyny. Systemy takie nazywamy systemami otwartymi. Wszystkie powszechnie używane współcześnie systemy na komputery osobiste są systemami otwartymi.