5673850840

15

1. Założenia metodologiczne

-    kulturowe (np. język należący do ligi bałkańskiej, elementy kultury ludowej),

-    społeczne (np. wieloetniczność, współwystępowanie katolicyzmu, prawosławia i islamu),

-    historyczne (np. przynależność do Cesarstwa Bizantyjskiego, zasiedlenie przez Słowian w VI wieku naszej ery lub doświadczenie panowania tureckiego).

Szczególne wątpliwości budzi zaliczanie do państw bałkańskich Rumunii, Słowenii i Turcji. Tylko fragment Rumunii leży w granicach Półwyspu Bałkańskiego, jednak ze względów historyczno-kulturowych kraj ten należy do państw bałkańskich. Z kolei Słowenia wymieniana jest wśród państw bałkańskich, choć nie jest to uzasadnione ani historycznie, ani kulturowo bądź geograficznie. Turkom Bałkany kojarzą się pozytywnie, stanowiąc synonim europejskości, bowiem większość ich kraju leży w Azji. Natomiast dla Bułgarów, Chorwatów i Słoweńców Bałkany kojarzą się negatywnie.

I.C. Kamiński do państw bałkańskich zalicza Słowenię, nie zalicza natomiast Grecji²¹. A. Koseski zauważa, że podziały geograficzne i historyczne przy wytyczaniu granic na północy i północnym-zachodzie Półwyspu Bałkańskiego mocno komplikują określenie jego zasięgu: Przykładowo Dalmacja, większa część Chorwacji, Słowenia, Bacz-ka, Banat, Siedmiogród, Bukowina i Besarabia z trudem mogą być, w ścisłym tego słowa znaczeniu, zaliczone pod względem geograficz-no-historycznym i kulturowym do regionu bałkańskiego. W aspekcie dziejów politycznych, zwłaszcza najnowszych, znajdowały się one i pozostają jednak w orbicie problemów bałkańskich i bez ich udziału nie sposób wyjaśnić wielu kwestii etnicznych, kulturowych, wyznaniowych zarówno z przeszłości, jak i dnia dzisiejszego²².

Północną granicę Półwyspu Bałkańskiego T. Dybczyński określa jako²³:

na wschód od stolicy Jugosławii - Belgradu - rzeka Dunaj aż do swego ujścia, na zachód dopływ Dunaju - Sawa aż po m. Lublanę, skąd do

²¹    „We współczesnej Europie istnieją dwa zasadnicze systemy integracyjne. Pierwszy związany jest z Radą Europy (nazwę go od siedziby Rady - »Europą stras-burską«), drugi - z Unią Europejską (»Europa brukselska«). Wszystkie państwa bałkańskie są członkami pierwszej struktury, pozostają natomiast z wyjątkiem Słowenii - poza drugą. [...]” cyt. za: I.C. Kamiński, Warunki i konsekwencja członkostwa państw bałkańskich w Radzie Europy i Unii Europejskiej, [w:] Bałkany u progu zjednoczonej Europy, red. P. Czubik, Kraków 2008, s. 7; w 2008 r. do Unii Europejskiej należały także: Grecja, Bułgaria i Rumunia.

²²    A. Koseski, Bałkańskie konflikty..., op. cit., s. 98.

²³    T. Dybczyński, Półwysep Bałkański, Kraków 1939, t. 8, z. 3, s. 3.