5792344270

ZESZYTY NAUKOWE - INŻYNIERIA LĄDOWA I WODNA W KSZTAŁTOWANIU ŚRODOWISKA Nr 4,2012

wszystkim wzrost obciążenia ściekami, intensyfikacją nawożenia w rolnictwie i wzrost erozji w zlewni. Najskuteczniejszą metodą powodująca zmniejszenie procesu eutrofizacji jest ograniczenie antropogenicznego dopływu pierwiastków biogennych do zbiornika [Wróbel. S., Szczęsny B., 1983], Obieg wody w ekosystemie jest uzależniony od czynników naturalnych: warunków klimatycznych, ukształtowania terenu, pokrywy glebowej oraz układu (sieci) cieków naturalnych i antropogenicznych - ingerencji w istniejący (naturalny) obieg wody poprzez zabiegi techniczne, a także od sposobu użytkowania.

Woda zwiera liczne domieszki pochodzenia zarówno naturalnego jak i antropogenicznego. Dość często na jednym z pierwszych miejsc wśród przyczyn powodujących zanieczyszczenie wód wymieniane jest rolnictwo [Gardner C.M.K i in„ 2002].

Podstawową zasadą przy eliminacji zanieczyszczeń obszarowych jest spowolnienie i zamykanie obiegu wody oraz materii w różnych częściach zlewni. Jakość retencjonowanej w zbiornikach wody jest również uzależniona od: czasu wymiany wody w zbiorniku, podatności na zanieczyszczenia wynikające z rozwoju oraz obumierania i rozkładu biomasy.

Krótka charakterystyka techniczna zbiornika retencyjnego Pokrzywnica (Szale) należącego do największych zbiorników wodnych w południowej Wielkopolsce.

Zbiornik retencyjny Pokrzywnica (Szale) zlokalizowany jest na gruntach wsi Szale i Trojanów na rzece Pokrzywnicy, prawym dopływie rzeki Prosny, kolo Kalisza. Do eksploatacji został oddany w 1978 r. [Małecki Z., 2005], Do rzeki Pokrzywnicy w odległości 300 m powyżej zbiornika dopływa rzeka Trojanówka. Zbiornik leży w południowych częściach wzgórz morenowych Opatowsko-Malanowskich przeciętych doliną rzeki Pokrzywnicy i należących do Wysoczyzny Kaliskiej.

Zbiornik wodny II klasy ważności wybudowano w celu: magazynowania wody dla rolnictwa, hodow li ryb, wyrównania najwyższych przepływów i łagodzenia fali pow o-dziowej oraz wykorzystania dla celów sportowych i rekreacyjnych.

Wybrane dane morfometryczne zbiornika:

• powierzchnia zbiornika - 154 ha przy max. p.p. 109.30 m n.p.m.

• pojemność całkowita przy max. poziomie piętrzenia (max p.p.) - 4.35 min m³

• długość - 3.8 km

• max. szerokość - 600 m

• średnia głębokość - 2.3 m

Charakterystyczne przepływy:

• przepływ średni roczny SQ - 1.34 m³/s

• przepływ miarodajny Q_10/o - 42.0 m³/s

• średni przepływ przez zbiornik:

- 2002 r.-2.18 m³/s

- 2004 r. - 1.85 m³/s (opad roczny 430 mm)

- 2006 r. - 2.03 m³/s (opad roczny 474 mm)

Powierzchnia całkowita zlewni, która „zamyka: zbiornik na wysokości zapory wynosi 476.0 km².

Roczne ładunki biogenów wytrącanych w zbiorniku Pokrzywnica (Szale) w latach 2004-2006 [Małecki Z., 2008],