Podstawowym założeniem twórców reformy jest zapewnienie uczniom w całym kraju ujednoliconych zadań i kryteriów oceniania, co w konsekwencji umożliwi porównywalność wyników i obiektywność oceniania dzięki kodowaniu prac i ocenianiu przez egzaminatorów zewnętrznych. W dalszej perspektywie punkty uzyskane podczas egzaminu maturalnego mają być obiektywnym wyznacznikiem naboru na wyższą uczelnię.
Poziom egzaminu maturalnego nie będzie wyższy, ponieważ został opracowany na podstawie funkcjonujących od kilku lat w szkole średniej standardów wymagań, jego procedura jednak, ze względu na odmienność od dotychczasowej wymaga od abiturienta swobody w dostrzeganiu związków i różnic pomiędzy epokami, autorami i konkretnymi dziełami. Pytania na egzaminie ustnym są bardzo ogólne, na maturze pisemnej odnoszą się do konkretnych tekstów, których fragmenty są dołączone do arkuszy, dlatego nie jest sukcesem przeczytanie określonej liczby lektur, duże znaczenie odgrywa umiejętność dostrzegania szerokich kontekstów, a przy wyborze konkretnego tematu uwzględnienie własnych fascynacji, pasji, zainteresowań.
Wczesny wybór tematu do egzaminu ustnego wbrew pozorom nie jest ułatwieniem, wymaga systematyczności i dużej samodyscypliny. To zadanie nie tylko dla ambitnych, ale dla każdego dojrzałego człowieka. Jest wstępem do samodzielnej pracy na studiach, bez względu na to, czy będzie to kierunek humanistyczny, czy ścisły. Reforma oświaty jest konieczna, ponieważ tempo zmian w otaczającym nas świecie zmusza do kolejnego podwyższania poprzeczki. Samodzielna praca wymaga jednak zaznajomienia z podstawowymi jej regułami. Pierwszym etapem jest wybór tematu, wbrew pozorom nie zawsze można się kierować spodziewaną łatwością czy trudnością w jego opracowaniu, przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, czy odpowiada naszym zainteresowaniom, czy mamy na ten temat jakieś własne spostrzeżenia, czy rozmowa pozwoli nam zaprezentować pełnię naszych możliwości.
Kolejnym etapem jest przygotowanie bibliografii polegające na przejrzeniu zasobów biblioteczki własnej, szkolnej, miejskiej. Nie chodzi tu tylko o zgromadzenie wybranych tekstów ale też ich opracowań, sięgnięcie do artykułów prasowych, prześledzenie zasobów muzeum czy filmoteki.
Zanim przystąpimy do konstruowania wypowiedzi należy zadbać o jej