5910201971

ZAKRES I ZNACZENIE INSTRUMENTARIUM RACHUNKOWOŚCI RETROSPEKTYWNEJ

Melania Bąk

Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Katedra Finansów i Rachunkowości

1. Istota rachunkowości retrospektywnej

Współczesne definicje rachunkowości kładą nacisk na jej rolę informacyjną oraz związki z procesem zarządzania przedsiębiorstwem. W ramach procesu zarządzania majątkiem i wynikiem finansowy m jednostki gospodarczej można wyróżnić następujące etapy: pomiar i prezentację, analizę, planowanie i kontrolę. Na etapie pomiaru i prezentacji szczególną rolę odgrywa rachunkowość retrospektywna.

Obecnie rachunkowość jest postrzegana jako system, na który składają się rachunkowość retrospektywna i rachunkowość prospektywna. Przy wyodrębnieniu tych dwóch, zintegrowanych ze sobą części systemu rachunkowości, najważniejszą rolę odgrywa czynnik czasu, który pozwala wskazać nowe horyzonty systemu rachunkowości w przedsiębiorstwie i dla przedsiębiorstwa w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości.

E. Burzym definiuje współczesną rachunkowość jako: „uniwersalny, elastyczny, podmiotowy, zdeterminowany metodą bilansową - a zorientowany na potrzeby racjonalnego zarządzania i rozrachunku odpowiedzialności - system informacyjno-kontrolny, którego przedmiotem są skierowane retrospektywnie i prospektywnie identyfikacja, pomiar, analiza zjawisk gospodarczych i komunikowanie o tych zjawiskach oraz występujące między nimi relacje, w zakresie całokształtu wartościowo wymiernej działalności gospodarczej podmiotu (,..)”¹. Współczesna definicja W. Brzezina brzmi natomiast: „Rachunkowość jest to szczególny system informacyjny, retro- i prospektywny, który posiada monopol na ustalenie i analizę wyniku finansowego oraz kondycji finansowej podmiotu gospodarczego”².

Prospektywny charakter rachunkowości świadczy o rozszerzeniu zakresu współczesnej rachunkowości na obszary, które należ} zagospodarować w przyszłości³. Na podstawie informacji pochodzącej z systemu rachunkowości retrospektywnej można tworzyć informacje systemu rachunkowości prospektywnej, co potwierdza W. Brzezin: „Rachunkowość prospektywna

7

1

   Burzym E.: Rola i funkcje rachunkowości w roku 2000. ZTRN SKwP nr 16, IVarszaii’a 1990, s. 13.

2

   Brzezin W.: Tradycyjne i współczesne ujęcie rachunkowości. [W:] Rachunkowość w nowoczesnej gospodarce. Aspekty przekształceń organizacyjno-własnościowych w rachunkowości, Świnoujście 2000, s. 25.

3

² Nash H.: Prospective Accounting Initiative. URL: http://home.sprintmail.com/ ~huniphreynash/I998.