6681443274

■fW^r

Przykładowy arkusz egzaminacyjny nr 4_____________ ■-■—i-

Przeczyta) uważnie teksty i wykonaj zadania umieszczone pod nimi.

Zadanie 1.

Jerzy Bralczyk

Chciałaby dusza do raju

Było to miejsce szczęśliwości, pełne niewyobrażalnych rozkoszy, skąd nasi przodkowie musieli odejść; wielu wierzy, że po śmierci znajdzie się w raju, miejscu szczęśliwości wiecznej. To dwa różne raje, choć szczęśliwość je zbliża do siebie, a intuicyjnie też skłonni jesteśmy jakoś je łączyć, co psychologowie łatwo mogą wytłumaczyć. Powszechna przenośnia k3Że nam rajem nazywać różne podrzędne stany radości i zadowolenia, różne ziemskie miejsca, z których jesteśmy lub moglibyśmy być radzi. Rajem nazywano też jeszcze nie tak dawno górne miejsca w teatrze, które do dziś czasem nazywane są paradyzem, słowem wziętym z francuskiego, a którego odpowiedniki w różnych językach nazywają właśnie to. co u nas jest nazywane i dziś słowem raj.

Kiedy jeździmy po Polsce, możemy natknąć się na różne Raje - można byłoby sądzić, że w tak nazwanych miejscowościach albo dobrze się ludziom żyło, albo miało się tak żyć zgodnie z życzeniami nazwodawców. Jak poszukać w przeszłości, okaże się, że wiele z dzisiejszych Rajów nosiło nazwę Piekło, od dawnego słowa piekło (przedtem pkieł), oznaczającego smołę. Potomkowie smolarzy próbowali radykalną zmianą nazwy odwrócić skojarzenia i los.

Bo raj to najlepsze, co może być. Już przed wieloma stuleciami odnotowywano porównanie jak w raju, od dawna znamy przenośnię raj na ziemi. Pierwsza polska drukowana książka, zbiór modlitw Biernata z Lublina, miała tytuł „Raj duszny" (chodziło o duszę rzecz jasna, nie o duszność).

Wprawdzie niektórzy teologowie rezerwowali nazwę raj dla miejsca, gdzie dusze sprawiedliwych

czekają na Sąd Ostateczny, ale od dawna nasza świadomość językowa łączy z rajem aż trzy wspaniałe

i powiązane ze sobą odniesienia: dawną niepowrotną szczęśliwość; szczęśliwość spodziewaną po    ;

godnym życiu i pięknej śmierci (wszyscy tam chcą się znaleźć, ale nie wszyscy się znajdą: chciałaby

dusza do raju, ale grzechy nie puszczają); i wreszcie także (to głównie dla niedowiarków) te różne

doczesne najwyższe stany szczęśliwości, które oby trafiały się nam jak najczęściej.    ;

Do prawdziwego raju prowadzą rajskie wrota, w raju są rajskie ptaki i rajskie jabłonie. I wiedzie się    (:

tam rajskie życie. Ale na razie to i niektóre ziemskie ptaki możemy nazwać rajskimi, we własnym ogrodzie zbierać rajskie jabłuszka i od czasu do czasu korzystać z rajskiego życia. A media i reklamy będą komercyjnie wskazywać na różne miejsca w kraju i na świecie jako raje: a to dla narciarzy, a to dla wędkarzy, a to w ogóle dla turystów. Ale nasze przewrotne przysłowie, do dziś powtarzane, wskazuje zdroworozsądkowo na pewien lekko kpiarski pesymizm: baju, baju - będziesz w raju.

Zadanie I.I. (0-1)

Nadaj artykułowi tytuł, który będzie wyrażał jego sens bez użycia metafory.

Zadanie 1.2. (0-2)

a) Zapisz tytuł dzieła, z którego pochodzi poniższy cytat oraz imię i nazw isko jego autora.

„Bo słuchajcie i zważcie u siebie,

Że według bożego rozkazu:

Kto nie dotknął ziemi ni razu,

Ten nijjdy nie może być w niebie”.

	_l
42	O Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.