2 wcześniejszych rozważań, a także z przedstawionych danych wynika, iż wyższe szkoły pedagogiczne przejęły na siebie główny ciężar kształcenia i dokształcania czynnych nauczycieli i pracowników administracji szkolnej. Uniwersytety na przestrzeni lat 1945—1963 tq drogę wykształciły zaledwie 1 098 nauczycieli na poziomie magisterskim, natomiast wyższe szkoły pedagogiczne w stosunkowo krótkim czasie, bo w latach 1956-1963 wydały 2 560 nauczycielom absolwentom studiów dla pracujqcych dyplomy Ukończenia studiów magisterskich.
Tabela 12
PROCENTOWY STOSUNEK WYDANYCH DYPLOMÓW MAGISTERSKICH W UNIWERSYTETACH I W WSP
W LATACH 1945—1965
• Kierunek studiów |
Uniwersytety |
• Wyższe Szkoły Pedagogiczne | ||||
studia dzienne |
stadia zaoczne |
. studia eksternist. |
. studia dzienne |
studia zaoczne |
studia eksternist | |
Filologia polska |
90,1% |
3,6% |
6,3% |
62,5% |
36,8% |
0,7% |
Filologia rosyjska |
91,2% |
6,4% |
2,4% |
66,7% |
29,3% |
4,0% |
Historia |
87,1% |
2,3% |
10,6% |
67,3% |
30,2% |
2,5% |
Pedagogika |
58,3% |
18,2% |
23,5% |
100,0% |
— |
— |
Matematyka |
93,5% |
2,3% |
4,2% |
70,9% |
26,6% |
2,5% |
Fizyka |
94,6% |
2,5% |
2,9% |
73,4% |
25,9% |
0,7% |
Chemia |
96,6% |
— |
3,4% |
71,4% |
25,1% |
3,5% |
Biologia |
92,1% |
2,6% |
5,3% |
69,^% |
30,0% |
0,5% |
Geografia |
90,2% |
5,4% |
4,4% |
50,8% |
48,0% |
1,2% |
Razem: |
88,2% |
4,8% |
7,0% |
70,3% |
28,0% |
1,7% |
W wyższych szkołgch pedagogicznych na studiach dla pracujqcych szczególnie wzrosło kształcenie i dokształcanie na takich kierunkach jak geografia (48% dyplomów magisterskich), filologia polska (36,8% dyplomów), historia (30,2% dyplomów) i biologia (30% dyplomów). Zasadniczq formę kształcenia — podobnie jak w uniwersytetach — stanowiły studia dzienne, natomiast stosunkowo mało rozwinięte były studia eksternistyczne.
Sprawę szczególnie istotnq i charakterystycznq dla kształcenia nauczycieli w wyższych szkołach pedagogicznych w latach 1946-1963 była sprawa podejmowania pracy w zawodzie nauczycielskim i w placówkach oświatowych. Problemowi temu szczególnie poświęcono uwogę w 1963 roku, gdy podjęto ocenę działalności wyższych szkół pedagogicznych. Na -kolejnej konferencji poświęconej sprawie rozwoju WSP w ocenie Ministerstwa Oświaty znalazły się charakterystyczne zdania: „Wyższe szkoły pedagogiczne w ciqgu 17 lat swego istnienia przygotowały do pracy w szkolnictwie średnim i podstawowym około 8 tys. nauczycieli. Wielu z nich objęło już odpowiedzialne stanowiska administracji szkolnej, w aparacie partyjnym, organizacjach społecznych i młodzieżowych, spora grupa pracuje na polu nauki".