6878601985

IV. ANALIZA OSADÓW

ZBOCZA BASENU GRUDZIĄDZKIEGO

Budowa geologiczna zboczy Basenu Grudziądzkiego zgodna jest w ogólnym zarysie z syntetycznym profilem stratygraficznym plejstocenu, ustalonym dla obszaru doliny dolnej Wisły przez R. Galona (1934). Głównymi jednostkami tego profilu są szare iły warwowe i leżąca na nich wielka seria monotonnie wykształconych piasków drobnoziarnistych. Zmiany zaznaczają się w obrębie młodszych jednostek stratygraficznych. Polegają one na zróżnicowaniu facjalnym osadów i zmiennym ich położeniu wysokościowym. Pełniejsza charakterystyka geologiczna zboczy, aczkolwiek wiążąca się tematycznie z pracą, przekraczałaby znacznie przewidywane jej rozmiary, dlatego w niniejszym rozdziale ograniczono się do analizy wybranych profili-odkrywek i przekrojów geologicznych, mających istotne znaczenie dla rozważanych zagadnień stratygraficznych i paleogeograficznych.

W zboczu zachodnim Basenu Grudziądzkiego pomiędzy Górnymi Sartowicami a Buśnią odsłania się z reguły jeden dwudzielny pokład morenowy, pozostawiony przez przedostatni na badanym terenie lądo-lód zlodowacenia bałtyckiego. Dolina Wisły graniczy bowiem na tym odcinku z erozyjnymi powierzchniami wód roztopowych, związanymi genetycznie — poprzez sandr dolinny Mątawy — ze stadium pomorskim i późniejszymi fazami wytapiania się brył martwego lodu. Profil stratygraficzny plejstocenu jest więc tutaj zredukowany; brak w nim pierwszego, najmłodszego na tym terenie pokładu morenowego. Zachował się on jedynie we fragmentach w pewnym oddaleniu od zboczy doliny Wisły oraz — w stanie przeobrażonym przez procesy stokowe — w de-luwiach strefy degradacyjnej wysoczyzny (ryc. 7 — 2).

Odkrywka w Dolnych Sartowicach (ryc. 2 i 7) ukazuje w przedziale od około 59 m do 69 m n.p.m. pełny profil drugiego pokładu morenowego wraz z partią stropową niżej leżących piasków drobnoziarnistych (tzw. II fluwioglacjał) i wyżej leżącymi utworami zastoiskowymi (tzw. I flu-wioglacjał).