7445884787

161

Kronika

ochrony środowiska związanych ze wzrostem poziomu uprzemysłowienia i urbanizacji kraju. Badania polskie najczęściej sprowadzają się do inwentaryzacji stopnia skażenia środowiska, jego degradacji a pośrednio informują o zagrożeniu dla istot żywych. Brak było natomiast kompleksowych badań nad biocenozą wybranego regionu. Relacjonowana sesja stanowiła w tym względzie godny ze wszechmiar uwagi precedens, tym bardziej, że odbyła się pod patronatem potentata polskiego przemysłu rafineryjnego i petrochemicznego.

Drugi dzień obrad poświęcono wynikom badań nad biocenozą regionu. Tematyka wystąpień koncentrowała się wokół zaobserwowanych zmian w szacie roślinnej regionu oraz etiologii zachorowalności wśród pracowników Mazowieckich Zakładów Rafineryjnych i Petrochemicznych, a także i mieszkańców regionu płockiego.

Przedmiotem szczegółowych referatów był wpływ tlenków siarki i azotu na ustrój żywy, zanieczyszczenie środowiska ołowiem, pestycydami, problemy obecności wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w środowisku. Badano stopień skażenia wymienionymi związkami wody, gleby i powietrza. Sfera obserwacji naukowej obejmowała świat roślinny, zwierzęta hodowlane i domowe oraz zdrowie ludzkie. Uzyskane wyniki badań z regionu płockiego były porównywane z analogicznymi pochodzącymi z innych regionów Polski, a także z przypadkami szeroko znanymi w światowej literaturze przedmiotu.

Sesja wykazała celowość rozwijania nowej specjalności w zakresie medycyny, którą powinna być medycyna ochrony środowiska, będąca odpowiedzią na stały wzrost zagrożenia środowiska. Działalność współczesnego człowieka w oparciu o nowoczesną technikę prowadzi do wzrostu toksyczności środowiska. Stąd postuluje się jako pilną potrzebę wyłonienie na gruncie nauk biologicznych i chemicznych nowej specjalności naukowej, określanej mianem toksykologii środowiskowej.

Stwierdzono, że analizowanie poszczególnych rodzajów skażeń środowiska według obowiązujących norm nie daje wyczerpujących informacji o stopniu zagrożenia. Odrębny problem stanowią normy i sposób ich konstruowania. Wiele uwagi poświęcono zasadom wyznaczania najwyższych dopuszczalnych stężeń różnych składników zanieczyszczeń w środowisku, które poszczególne państwa określają odmiennie. Stąd wynikają zasadnicze trudności przy próbach zestawiania wyników badań wykonanych w oparciu o normy obowiązujące .w Związku Radzieckim, Stanach Zjednoczonych i w Polsce.

Z reguły w regionie występują sytuacje, w których ulega sumowaniu działanie dwóch lub większej liczby składników zanieczyszczeń, które mogą zwielokrotnić efekt oddziaływania na organizm. Uczestnicy sesji byli zgodni w ocenie, że bardzo trudno jest określić oddziaływanie na organizm człowieka mieszaniny różnych substancji chemicznych zanieczyszczających środowisko. Wykazano, że szkodliwość substancji chemicznych występujących w środowisku jest różna w zależności od okresowych zmian klimatycznych. Występuje tutaj zjawisko synergicznego działania składników zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. W tej sytuacji ograniczoną do pewnego stopnia wartość poznawczą zawierają statystyki i opracowania kartograficzne operujące wyłącznie jednym rodzajem zanieczyszczeń.

Maria Ciechocińska

*