7513462749

nie osoby dorosłe. Utworzenie tej szkoły zapoczątkowało powoływanie podobnych instytucji edukacyjnych dla dorosłych, które na początku XIX wieku zaczęły coraz liczniej funkcjonować na terenie Wielkiej Brytanii¹.0 roli, jaką odegrała Anglia w rozwoju działań z zakresu edukacji dorosłych, świadczy też fakt, że to właśnie tutaj powstał w 1873 roku pierwszy na świecie uniwersytet powszechny². Działalność edukacyjna tej instytucji polegała na organizowaniu publicznych wykładów, w których mogli uczestniczyć wszyscy chętni bez względu na swój stan majątkowy i społeczny oraz bez względu na wiek. Z upływem czasu uniwersytety powszechne zaczęły funkcjonować również w innych miastach angielskich. Pod koniecXIX wieku tego typu placówki edukacyjne zaczęły być także tworzone poza terytorium Wielkiej Brytanii - w USA, Indiach czy Australii. W Europie uniwersytety powszechne rozpoczęły swoją działalność w pierwszej kolejności w Austrii (1880), Niemczech (1896) oraz we Francji (1898). Na ziemiach polskich pierwszy uniwersytet powszechny (Uniwersytet Ludowy im. A. Mickiewicza) powstał w Galicji, na terenie zaboru austriackiego (1898). Zajęcia organizowane w ramach uniwersytetów powszechnych były prowadzone zgodnie z pewnymi regułami. Przykładowo uczestnicy wykładów pisali a następnie przedstawiali publicznie wypracowania na określony temat. Po odczycie następowała dyskusja, w trakcie której omawiano przedstawione zagadnienie i wymieniano opinie na jego temat. Oprócz podstawowego zadania, jakim było przekazywanie wiedzy i informacji, uniwersytety powszechne spełniały szereg innych funkcji, m.in. popularyzowały wśród dorosłych kształcenie autoedukację oraz upowszechniały wszelkiego rodzaju aktywność kulturalną.

W rozwoju systemu kształcenia dorosłych, obok uniwersytetów powszechnych, istotną rolę odegrały również uniwersytety ludowe. Zaczęły one powstawać w drugiej połowie XIX wieku w Danii, a później również na terenach innych państw skandynawskich. Początkowo działalność uniwersytetów ludowych była skierowana do młodzieży mieszkającej na wsi, jednak wraz z upływem czasu udział w zajęciach zaczęli brać także dorośli. Funkcjonowanie uniwersytetów ludowych szybko stało się popularne w innych państwach europejskich, w tym również na ziemiach polskich.

We Francji kształcenie osób dorosłych zyskało na popularności w wieku XIX. W roku 1833 na terenie całego kraju przeprowadzono reformę systemu szkolnictwa, w ramach której rozpoczęto m.in. powoływanie instytucji mających prowadzić zajęcia dla osób dorosłych, które nie ukończyły edukacji na poziomie elementarnym. Upowszechnianie idei kształcenia dorosłych stało się we Francji możliwe dzięki wsparciu tego pomysłu przez właścicieli zakładów przemysłowych. Tak samo jak w przypadku Wielkiej Bry-

11

1

   Popławski Z., Edukacja dorosłych. Wymóg współczesności, czy chęć indywidualnego rozwoju?, [w:] Kozubska A., ZduniakA. (red.), Kształcenie zawodowe w teorii i praktyce edukacyjnej, t.l, Poznań 2006, s.221.

2

   Scisłowicz S., Z dziejów samokształcenia w Polsce i na świecie do połowy XX w., [w:] Toruńskie Studia Dydaktyczne, Nr3/1993, Toruń 1993, s.64.