zdrowia, warunków domowych, czynników pozaszkolnych, które wspierają lub ograniczają ich rozwój. Ocenianie to ważny element procesu rewalidacyjnego.
Poprawnie sporządzona ocena szkolna powinna odzwierciedlać stan wiedzy ucznia, jego postępy w nauce, a także wysiłek włożony w wykonaną pracę.
„Natomiast opisowy sposób oceniania pozwala na szczególną informację o przedmiocie, jak również o brakach i trudnościach na jakie uczeń napotyka" (Kowalik 1994, s. 462).
Oprócz trudności, z jakimi mają do czynienia wszystkie dzieci uczęszczające do szkół podstawowych, u uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych występują dodatkowe trudności specyficzne.
A. Firkowska-Mankiewicz (1995, s. 75) zwraca uwagę na to, „iż trudności dzieci wynikają z nakładania się całego szeregu czynników, których jedynie część znajduje się w samych dzieciach, pozostałe zaś są związane z decyzjami podejmowanymi przez nauczycieli". To z kolei podkreśla wagę, jaką ma działalność nauczyciela, jego doświadczenie i stosunki z uczniami, dla ich postępów w nauce.
Jakie dzieci powinny być objęte edukacją uwzględniającą ich indywidualne potrzeby? Nauczyciele, udzielając odpowiedzi na to pytanie, wymieniają następujące dzieci:
• mające trudności w nauce,
• z zaburzeniami emocjonalnymi i w zachowaniu,
• niepełnosprawne fizycznie, sensorycznie (wzrok, słuch) i umysłowo.
Aby dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych miały zapewnioną fachową pomoc, ważny staje się problem ich oceniania.
Do najczęściej spotykanych problemów dzieci niewidzących i niedowidzących należą:
• trudności przystosowawcze polegające głównie na kłopotach z nawiązywaniem kontaktów społecznych,
• tendencje do izolacji, skłonność do zamykania się we własnym świecie,
• trudności w przełamaniu nadopiekuńczości rodziców, która często opóźnia, a czasami wręcz uniemożliwia usamodzielnienie się uczniów,
• lęk przed zagubieniem w najbliższym środowisku,
• nieprawidłowa ocena relacji przestrzennych,
• wolniejsze tempo pracy z uwagi na specyfikę zmysłu dotyku,
• duża męczliwość,
• obniżona ciekawość poznawcza wynikająca ze zmniejszonej liczby bodźców,
• lęk przed utratą resztek wzroku,
• częste bóle głowy, kręgosłupa, mięśni,
• problemy z czynnościami samoobsługowymi,
• trudności w opanowaniu podstawowych technik szkolnych.
Z przedstawionego wyżej rejestru trudności uczniów wynika potrzeba oceny opisowej, która uwzględni problemy związane z edukacją dziecka. Istotny jest wysiłek ucznia włożony w wykonane zadanie.
Już zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 24 września 1992 r. dotyczące zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w szkołach publicznych dla dzieci i młodzieży oraz przeprowadzenia egzaminów sprawdzających i klasyfikacyjnych określa, iż uczniowie pierwszej klasy szkoły podstawowej otrzymują za
136