Wielofunkcyjny dialer DTMF z pamięciąJ20Enumerów
P R O K T Y
Wielofunkcyjny dialer
DTMF z pamięcią
20 numerów
AVT-856
Po raz kolejny siÍgamy
w swoich projektach po
DTMF. Staramy siÍ
wyeksploatowaĘ mołliwości
tego standardu, o czym
świadczą projekty
publikowane w EP (m.in.
zamek szyfrowy
z EP2/2000).
Niezalełnie od aplikacji,
zawsze niezbÍdnym
przyrządem umołliwiającym
W EP2/99 pozwoliłem sobie za-
korzystanie z dobrodziejstw
prezentowaĘ Czytelnikom układ
DTMF jest generator-dialer
prostego dialera umołliwiającego lefonu wyposałonego we wszys-
kodu DTMF. Przykład takiego
generowanie wszystkich 16 ko- tkie ìbajerkiî, jakie moÅ‚na umieÅ›-
opracowania znajdziecie
dÛw DTMF. UkÅ‚ad ten spotkaÅ‚ siÍ ciĘ w nowoczesnym aparacie te-
w artykule.
z dułym zainteresowaniem Czy- lefonicznym. Pełny opis układu
telnikÛw i sÄ…dzÄ…c po liczbie sprze- HT99V115, bo o nim wÅ‚aÅ›nie mo-
danych kitÛw zostaÅ‚ wykonany wa, zostaÅ‚ zamieszczony w bieÅ‚Ä…-
w dułej liczbie egzemplarzy. Ze- cym numerze Elektroniki Prak-
staw AVT-1222 jest układem bar- tycznej. Informacje o tym cieka-
dzo prostym i jego moÅ‚liwoÅ›ci wym ukÅ‚adzie dostÍpne sÄ… takÅ‚e
ograniczajÄ… siÍ jedynie do emito- w katalogu firmy HOLTEK (pÅ‚yta
wania tonu DTMF odpowiadajÄ…- CD-EP4) oraz pod adresem http:/
cego aktualnie naciÅ›niÍtemu kla- /www.holtek.com.
wiszowi. Nie posiada on mołli- W naszym urządzeniu wyko-
woÅ›ci zapamiÍtywania sekwencji rzystana zostaÅ‚a zaledwie maÅ‚a
wyemitowanych kodÛw, ani Å‚ad- czÍśĘ moÅ‚liwoÅ›ci ukÅ‚adu
nych dodatkowych funkcji spoty- HT99V115, jednak z uwagi na
kanych w nowoczesnych apara- niewielki koszt tego elementu is-
tach telefonicznych. Kiedy projek- tnieje takłe uzasadnienie ekono-
towałem ten dialer, nie miałem miczne zastosowania go w na-
dostÍpu do Å‚adnych nowoczes- szym urzÄ…dzeniu.
nych ukÅ‚adÛw dialerÛw, a wyko- Zastosowanie proponowanego
nywanie skomplikowanego bÄ…dü ukÅ‚adu dialera jest w zasadzie
co bÄ…dü urzÄ…dzenia ìna piechotÍî, takie samo, jak jego poprzednika
z wykorzystaniem standardowych AVT-1222. Podstawowym jest roz-
ukÅ‚adÛw TTL czy CMOS, a nawet szerzenie moÅ‚liwoÅ›ci przestarza-
mikroprocesora byłoby technicz- łych, lecz jeszcze ciągle spraw-
nym i ekonomicznym nonsensem. nych aparatÛw telefonicznych.
Obecnie sytuacja siÍ zmieniÅ‚a Jak wiadomo, do wybierania
i mamy juÅ‚ do dyspozycji nowo- numerÛw telefonicznych oraz do
czesny układ telefonicznego dia- przekazywania informacji centra-
lera, a właściwie kompletnego te- lom telefonicznym stosowane są
Elektronika Praktyczna 4/2000
63
Wielofunkcyjny dialer DTMF z pamięcią 20 numerów
Rys. 1. Schemat elektryczny dialera.
dwa sposoby. Historycznie pierw- Jest to jednak tylko jedno dowany przeze mnie ukÅ‚ad uwagÍ
szym jest wybieranie impulsowe, z zastosowaÒ proponowanego pewnych grup zajmujÄ…cych siÍ...
polegające na okresowym zwiera- układu. Przekazywanie informacji no, zainteresowani dobrze wiedzą,
niu i rozwieraniu obwodu linii za pośrednictwem kodu DTMF o co chodzi! Nie są to działania
telefonicznej. System ten posiada moÅ‚emy wykorzystaĘ takÅ‚e do caÅ‚kowicie legalne, a prawdÍ mÛ-
liczne wady i ograniczenia, i dla- innych celÛw niÅ‚ wybieranie nu- wiÄ…c zupeÅ‚nie nielegalne, ale hac-
tego, pomimo Å‚e przetrwaÅ‚ w uÅ‚y- merÛw telefonu. MoÅ‚na je zasto- kerzy, phrackerzy i zbliÅ‚one do
ciu przez dziesiÄ…tki lat, obecnie sowaĘ rÛwnieÅ‚ w systemach zdal- nich grupy traktowani sÄ… trochÍ
jest coraz rzadziej stosowany. Nie nego sterowania najrozmaitszymi jak wspÛÅ‚czeÅ›ni Robin Hoodowie
buduje siÍ juÅ‚ aparatÛw ani cen- urzÄ…dzeniami w naszym domu, i zawsze cieszyli siÍ pewnym po-
tral telefonicznych pracujących a takłe do kierowania zabawkami błałaniem opinii publicznej.
wyÅ‚Ä…cznie w systemie wybierania i modelami. Jest to szczegÛlnie Pomimo zÅ‚oÅ‚onoÅ›ci peÅ‚nionych
impulsowego. Wprawdzie wszys- efektowny i ìbajeranckiî rodzaj funkcji, proponowany ukÅ‚ad jest
tkie centrale przystosowane są zdalnego sterowania: układ od- łatwy do wykonania i jego budo-
nadal do pracy w tym systemie, biorczy reaguje na krÛtkie, dla wa wymagaĘ bÍdzie jedynie spo-
ale jest to raczej ukÅ‚on w stronÍ niewprawnego ucha niemoÅ‚liwe rych zdolnoÅ›ci manualnych, po-
posiadaczy aparatÛw telefonicz- do rozrÛÅ‚nienia düwiÍki! Wyko- trzebnych do wykonania klawia-
nych starego typu. rzystujÄ…c transmisjÍ DTMF moÅ‚na tury. UkÅ‚ady firmy HOLTEK sÄ…
Drugim systemem wybierania nawet skonstruowaĘ zamek szyf- znane z atrakcyjnej ceny, wiÍc
numeru telefonu i przekazywania rowy (EP2/2000)! koszt wykonania dialera z pew-
informacji poprzez liniÍ telefo- Nasz dialer bÍdziemy mogli noÅ›ciÄ… nikogo z nas nie zrujnuje.
niczną jest system wybierania to- takłe zastosowaĘ do budo-
nowego DTMF (ang. Dual Tone wy aparatu telefonicznego
Multi Frequency). Jednak korzys- lub rozbudowy i moderniza-
tanie z tego systemu, umołliwia- cji posiadanego telefonu.
jącego nie tylko wybieranie nu- Wystarczy dodaĘ do niego
merÛw telefonicznych, ale takÅ‚e prosty ukÅ‚ad obsÅ‚ugujÄ…cy
zdalne sterowanie rozmaitymi mikrofon i głośniczek słu-
urzÄ…dzeniami (np. zdalne ìodsÅ‚u- chawki (np. TEA1062), aby
chiwanieî sekretarek telefonicz- uzyskaĘ peÅ‚nowartoÅ›ciowy
nych) nie jest mołliwe dla posia- aparat telefoniczny. Nie jest
daczy aparatÛw telefonicznych to jednak rozwiÄ…zanie naj-
starszego typu, wyposałonych wy- lepsze, poniewał taki układ
łącznie w układ wybierania im- nie wykorzystywałby w peł-
pulsowego. Posiadając opisane ni- ni mołliwości HT99V115
łej urządzenie mołemy do nada- i wymagałby zapewnienia
wania kodÛw DTMF wykorzystaĘ mu dodatkowego ürÛdÅ‚a za-
zupełnie dowolny, przestarzały silania.
aparat telefoniczny. Po zgłoszeniu Istnieje jeszcze jedna sfe-
siÍ centrali wystarczy przyÅ‚oÅ‚yĘ ra zastosowaÒ nadajnikÛw
głośniczek naszego układu do słu- DTMF, takłe związana z ob-
chawki telefonicznej i rozpocząĘ sługą linii telefonicznych,
wybieranie numeru lub przekazy- a właściwie z ingerencją
wanie innej informacji za pomocÄ… w pracÍ central. Dlatego teÅ‚
Rys. 2. Rozmieszczenie elementów na
transmisji DTMF. chciaÅ‚bym zwrÛciĘ na zbu-
płytce drukowanej.
Elektronika Praktyczna 4/2000
64
Wielofunkcyjny dialer DTMF z pamięcią 20 numerów
układ HT99V115 pobiera prąd niczek o rezystancji nie mniejszej
o maksymalnej wartości nie prze- nił 8&! oraz zasilanie +9VDC
kraczajÄ…cej 1µA. i przystÍpujemy do sprawdzenia
Clr P PG RPT M1M6
Sygnał pobierany z wyjścia poprawności działania naszego
DTMF IC1 byÅ‚by za sÅ‚aby do dialera. Podnosimy sÅ‚uchawkÍ te-
wysterowania głośnika i zapew- lefonu i po usłyszeniu sygnału
1 2 3 F M2M7
nienia poprawnej pracy dialera na zgłoszenia centrali zbliłamy głoś-
wiÍksze odlegÅ‚oÅ›ci. Z tego wzglÍ- nik do mikrofonu sÅ‚uchawki na
du zastosowałem w układzie do- odległośĘ kilku - kilkunastu cen-
4 5 6 A M3M8
datkowy wzmacniacz m.cz. zbu- tymetrÛw. Za pomocÄ… naszego
dowany na popularnej kostce dialera wybieramy numer telefonu
LM386, wielokrotnie juÅ‚ stosowa- (podczas testÛw najlepiej wybie-
7 8 9 ST M4M9
nej w naszych projektach. raĘ swÛj wÅ‚asny numer: sygnaÅ‚
IstotnÄ… rolÍ w ukÅ‚adzie speÅ‚nia zajÍtoÅ›ci bÍdzie Å›wiadczyÅ‚ o po-
tranzystor T1. Jego zadaniem jest prawnym połączeniu, a my nie
* 0 # SND M5M0
symulowanie w momencie wÅ‚Ä…- bÍdziemy ponosiĘ zbÍdnych kosz-
czenia zasilania podniesienia sÅ‚u- tÛw!). JeÅ‚eli prÛba wypadÅ‚a po-
Rys. 3. Widok przykładowej naklejki chawki telefonu, co wyprowadza myślnie, to mołemy przystąpiĘ do
na klawiaturÄ™.
ukÅ‚ad IC1 ze stanu ìuÅ›pieniaî ostatecznej fazy montaÅ‚u - umiesz-
i inicjalizuje jego pracÍ. czenia pÅ‚ytki w obudowie. Ponie-
Opis działania układu wał mamy juł wykonane otwory
Na rys. 1 znajduje siÍ schemat MontaÅ‚ i uruchomienie na klawisze, zamocowanie ukÅ‚adu
elektryczny układu dialera oraz Na rys. 2 pokazano rozmiesz- w obudowie nie powinno sprawiĘ
klawiatury 30-przyciskowej. Sche- czenie elementÛw na pÅ‚ytce dru- nam najmniejszego kÅ‚opotu.
mat wzorowany jest na typowej kowanej. Montał wykonamy Na rys. 3 pokazano widok
aplikacji, w ktÛrej jednak poczy- w nieco nietypowy sposÛb, ale matrycy, ktÛra moÅ‚e posÅ‚uÅ‚yĘ do
niono pewne istotne zmiany. zanim do niego przystÄ…pimy mu- wykonania naklejki na klawiaturÍ.
Z uwagi na nietypowe zastosowa- simy najpierw wykorzystaĘ pÅ‚ytkÍ Rysunek najlepiej przenieśĘ na
nie układu, wiele jego wejśĘ obwodu drukowanego jako matry- papier samoprzylepny, wyciąĘ
i wyjśĘ pozostaÅ‚o nie wykorzysta- cÍ do wykonania otworÛw w obu- i nakleiĘ na obudowÍ po wywier-
nych. dowie. ceniu w niej otworÛw.
W typowych zastosowaniach Z pewnością wszyscy zauwały- Andrzej Gawryluk, AVT
układ HT99V115 jest zasilany li, łe na płytce obwodu druko-
z linii telefonicznej. PoniewaÅ‚ wanego, pomiÍdzy polami lutow- Wzory pÅ‚ytek drukowanych w for-
prÄ…d pobierany przez ten ukÅ‚ad niczymi przyciskÛw S1..S30, wy- macie PDF sÄ… dostÍpne w Internecie
w stanie spoczynkowym jest po- konane sÄ… dodatkowe, pozornie pod adresem: http://www.ep.com.pl/
mijalnie mały, nie zastosowano niepotrzebne otwory. Tylko pozor- pcb.html oraz na płycie CD-EP04/
w nim Å‚adnej pamiÍci nieulotnej nie, poniewaÅ‚ umoÅ‚liwiÄ… nam 2000 w katalogu PCB.
i informacja o zaprogramowanych idealnie precyzyjne wykonanie ot-
numerach jest bezpowrotnie tra- worÛw na klawisze.
cona po wyÅ‚Ä…czeniu zasilania. PÅ‚ytkÍ wkÅ‚adamy do obudowy
WYKAZ ELEMENTÓW
Nasz ukÅ‚ad zasilany jest z baterii (do tej czÍÅ›ci, w ktÛrej znajduje
Rezystory
9V (typ baterii zostaÅ‚ narzucony siÍ pojemnik na bateryjkÍ) i pro-
PR1: potencjometr montażowy
przez ksztaÅ‚t obudowy), ktÛrej wizorycznie przykrÍcamy dwoma
miniaturowy 100k&!
napiÍcie obniÅ‚ane jest do pozio- Å›rubkami. NastÍpnie cienkim wier- R1: 30&!
mu wymaganego przez kostkÍ teÅ‚kiem lub w ostatecznoÅ›ci igÅ‚Ä… R2: 5,6k&!
HT99V115 za pomocÄ… scalonego krawieckÄ… zaznaczamy na we- R3: 10k&!
stabilizatora napiÍcia - IC3. Spo- wnÍtrznej stronie obudowy pun- Kondensatory
C1, C2: 39pF
ry pobÛr prÄ…du przez ten stabi- kty, w ktÛrych nastÍpnie wywier-
C3, C4, C7: 100µF/10V
lizator uniemołliwia pozostawia- camy otwory o średnicy ok.
C5, C6, C8, C9: 100nF
nie włączonego zasilania na 3,2mm.
Półprzewodniki
dÅ‚uÅ‚szy czas. Z tych powodÛw Po wyjÍciu pÅ‚ytki z obudowy
D1: 1N4148 lub odpowiednik
zastosowaÅ‚em w ukÅ‚adzie dodat- przystÍpujemy do montaÅ‚u, ktÛre-
D2: BAT85 lub odpowiednik
kowe ürÛdÅ‚o napiÍcia zasilania - go wykonanie nie bÍdzie odzna-
IC1: HT99V115
bateriÍ 1,5V (BT2), ktÛrej zada- czaÅ‚o siÍ niczym szczegÛlnym,
IC2: LM386 lub odpowiednik
niem jest zasilanie układu z wyjątkiem wlutowania przycis-
IC3: 78L05
HT99V115 podczas przerw w ko- kÛw klawiatury.
T1: BC548 lub odpowiednik
rzystaniu z dialera i tym samym Uwaga! Przyciski S1..S30 lutu-
Różne
podtrzymanie zawartoÅ›ci pamiÍ- jemy od strony lutowania (umow-
LS1: głośnik o impedancji > 8&!
ci, tj. 20 kombinacji kodÛw nej) druku, co zostaÅ‚o wyraünie
S1..S30: przycisk typu Microswitch
DTMF. Dodatkowe zasilanie, bu- zaznaczone na tej stronie płytki. 6mm
forowane przez diodÍ D2, aktyw- Po zmontowaniu pÅ‚ytki i wÅ‚o- S31: wyÅ‚Ä…cznik bistabilny
ne jest jedynie po wyÅ‚Ä…czeniu Å‚eniu ukÅ‚adÛw scalonych w pod- obudowa typu KM-33
Q1: rezonator kwarcowy 3,579MHz
zasilania gÅ‚Ûwnego, kiedy to stawki, doÅ‚Ä…czamy do ukÅ‚adu gÅ‚oÅ›-
Elektronika Praktyczna 4/2000
65