i podczas realizacji tematyki i podjętych zadań. Powinien dbać również o włączenie dzieci do kontroli i oceny ich pracy.
Obok jednostek integralnych, na realizację których można przeznaczyć od kilku do kilkunastu lekcji, prowadzić należy pojedyncze lekcje przedmiotowe, poświęcone realizacji różnych pojęć, np.:
• z matematyki: Monografia liczby 5; Związki dodawania z odejmowaniem; Algorytmy działań pisemnych; Algorytm rozwiązywania zadań;
• z języka polskiego: Pojęcie rzeczownika, funkcja rzeczownika w zdaniu; Związki rzeczownika z przymiotnikiem; Zasady stopniowania przymiotników; Pisownia rz po spółgłoskach; Pisownia głosek podlegających ubezdźwięcznie-niu itp.;
• ze środowiska społeczno-przyrodniczego: Stany skupienia wody; Zasady przechodzenia przez jezdnię; Warunki życia roślin; Budowa kwiatu (owocu) itp. (Cackowska 1994 a).
Wcześniej akcentowano już, iż obok integracji treści, autorka przewiduje również integrację nauczania i wychowania, tj. równoległą realizację w procesie edukacyjnym celów poznawczych i wychowawczych. Aby to osiągnąć należy tak projektować treści kształcenia, aby zawsze obejmowały określone aspekty wychowawcze, ważne dla kształtowania wrażliwości i świadomości społeczno-moralnej, jak też postaw i zachowań uczniów. Ponadto należy intencjonalnie organizować odpowiednie sytuacje wychowawcze, które będą pobudzały pozytywną motywację i aktywność dzieci, umożliwiały im wybór pożądanych zachowań.
Kolejnym wyróżnikiem integralnego systemu nauczania początkowego w ujęciu Cackowskiej (1994 a) jest integracja metodyczna, mająca na względzie świadome różnicowanie metod pracy dydaktycznej w celu pełnego rozwoju osobowości dzieci. Autorka zakłada tutaj wykorzystanie wszelkich metod wynikających z koncepcji kształcenia wielostronnego opracowanej przez Okonia. Zatem w trakcie każdej jednostki metodycznej stosować należy wszystkie strategie kształcenia i związane z nimi metody nauczania-uczenia się.
Przypomnijmy, iż według Okonia (1987) koncepcja wielostronnego nauczania - uczenia się obejmuje:
• uczenie się przez przyswajanie (z tym sposobem uczenia się związane są metody asymilacji wiedzy oparte głównie na aktywności poznawczej o charakterze reproduktywnym, czyli tzw. metody podające);
• uczenie się przez odkrywanie (w tym przypadku główną rolę odgrywają metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy zwane metodami problemowymi, które oparte są na twórczej aktywności poznawczej ucznia wyrażającej się rozwiązywaniem problemów);
• uczenie się przez przeżywanie (pierwszorzędną rolę pełnią tutaj metody waloryzacyjne zwane inaczej eksponującymi, wykorzystujące aktywność emocjo-nalno-artystyczną uczniów);
• uczenie się przez działanie (ten sposób przyswajania wiedzy, a zwłaszcza umiejętności związany jest z metodami praktycznymi, cechującymi się przewagą aktywności praktyczno-technicznej).
Przedstawiona tutaj koncepcja integracji w nauczaniu początkowym umożliwia - zdaniem Cackowskiej (1994 a) - złagodzenie cezury między przedszkolem
47