8719220268

O H

O H

H O

O H C —N—Chh—COCf II I I ² C-N-CH

I

CHj H₂C-SH CH2

HC—NHo

I ^J

COCf

forma zredukowana (GSH)

HC-N-C

I I

forma utleniona (GSSG)

^J I

"OOC

glutation

Do aktywnych pięciopeptydów zaliczamy enkefalinę metioninową i leucynową. Pierwsza ma postać: Tyr-Gly-Gly-Phe-Met, druga zaś: Tyr-Gly-Gly-Phe-Leu - różnią się zatem jedynie C-końcowym aminokwasem, uwzględnionym w nazwie. Wraz z endorfmami (a, |i, y) - grupą polipeptydów o 20-30 resztach aminokwasowych - stanowią one naturalne peptydy opioidowe, przeciwbólowe, o działaniu podobnym do morfiny, lecz silniejszym 18-20 razy.

Aktywnym ośmiopeptydem jest angiotensyna II (hipertensyna), powstająca z osoczowego angiotensynogenu pod wpływem reniny wydzielanej w nerkach, a następnie pod wpływem działania enzymu konwertującego. Skutkiem działania reniny na angiotensynogen jest powstanie dziesięciopepetydu - angiotensyny I, z której pod wpływem wspomnianego enzymu powstaje angiotensyna II. Ma ona strukturę: Asp-Arg-Val-Tyr-Ile-His-Pro-Phe. Angiotensyna zwęża naczynia krwionośne i jest najsilniejszym czynnikiem podwyższającym ciśnienie krwi. Pobudza korę nadnerczy do syntezy aldosteronu, który zwiększa resorpcję zwrotnąjonu Na⁺ w nerkach, przeciwdziałając ich utracie z moczem.

Bradykinina to dziewięciopeptyd rozszerzający naczynia krwionośne i obniżający ciśnienie krwi, działa zatem antagonistycznie do angiotensyny II. Odpowiedzialna jest również za uczucie bólu towarzyszące zranieniu skory. Ma postać: Arg-Pro-Pro-Gly-Phe-Ser-Pro-Phe-Arg. Bradykinina stanowi typowa kininę powstającą ze specjalnych białek, kininogenów, należących do ct2-globulin osocza pod wpływem swoistych enzymów proteolitycznych, zwanych kalikreinami.

Dzięwięciopeptydami wykazującymi aktywność klasycznych hormonów są wazopresyna i oksytocyna, produkowane w podwzgórzu, a magazynowane w tylnym płacie przysadki. Mają prawie identyczną sekwencje aminokwasową, różnią się jedynie dwoma aminokwasami, dlatego hormony te wywołują pewne wspólne efekty biologiczne. Wazopresyna czyli hormon antydiuretyczny (ADH) zwiększa wchłanianie zwrotne wody w dystalnych kanalikach nerkowych. Niedobór ADH prowadzi do moczówki prostej. Oksytocyna stymuluje skurcze mięśni gładkich macicy (przez co rozpoczyna akcję porodową) i gruczołu sutkowego.

s-

■s

s-

-s

oksytocyna

Niektóre peptydy wykazują aktywność biologiczną antybiotyków. Antybiotyki peptydowe mają bardzo charakterystyczną cykliczna strukturę i mogą zawierać D-aminokwasy.

44