893285591

Procesy, w zastosowaniach dotyczących szeroko rozumianej technologii chemicznej i pokrewnych, mogą dotyczyć, rafinacji, syntezy, rozkładu termicznego, biosyntezy, „nadprodukcji" biotechnologicznej, wieloetapowego rozdzielania, oczyszczania i wyodrębniania końcowej postaci produktu, ale także - monitoringu środowiska, czy zagrożeń na stanowiskach pracy, jak również, kontroli jakości produktów, zarządzania jakością i produkcją, albo badaniami itd.

Produkcja jakiegokolwiek wyrobu składa się najczęściej z wielu procesów. Kolejno, każdy „proces" składa się z co najmniej dwóch, często bardzo wielu, szeroko rozumianych „operacji jednostkowych", „usytuowanych" w określonym powiązaniu (sieci), z wyróżnionymi jednoznacznie tzw. węzłami decyzyjnymi oraz wewnętrznymi sprzężeniami zwrotnymi.

Planując jakikolwiek proces, należy najpierw jednoznacznie zdefiniować i określić przedziały „dopuszczalnych wartości" wejściowych i wyjściowych, a także najbardziej korzystne, oczekiwane wartości parametrów wejściowych i wyjściowych procesu. Należy też wyróżnić wszystkie operacje jednostkowe, z których określony proces się składa, a także, zakresy ich wartości dopuszczalnych i wartości oczekiwane najważniejszych parametrów poszczególnych operacji jednostkowych, z których składa się proces. Planując proces produkcji, należy też uwzględnić kontrolę procesową, kontrolę jakości produktów, jak również opis funkcjonowania odpowiedniego Systemu Zapewnienia Jakości.

NAJWAŻNIEJSZE POJĘCIA, ZNACZENIE, ZAKRES i SKALE ZASTOSOWAŃ ROZDZIELANIA

Rozdzielanie, nazywane też czasem separacją, to nie tylko, rozdzielanie składników / grup składników mieszaniny w celu otrzymania określonych lub wszystkich składników / grup składników w postaci czystej w zastosowaniach mikro-preparatywnych, semi-preparatywnych, lub preparatywnych, albo w wyższej skali, np. wielkolaboratoryjnej, % technicznej, półtechnicznej, czy procesowej.

Wzbogacanie mieszaniny w określone składniki / grupy składników, oczyszczanie, tzn., usuwanie określonych składników / grup składników z mieszaniny, czy - wydzielanie (izolacja) czystych komponentów / grup komponentów mieszaniny, to także rozdzielanie.

Przy czym, należy mieć w pamięci, że rozdzielanie nie tylko dotyczy pierwiastków, czy cząsteczek (molekuł), ale także różnego rodzaju cząstek, począwszy od rozdzielania tzw. cząstek elementarnych, np. słynne rozdzielanie „cząstek a" (promieniowania a), od „cząstek 6" (promieniowania 6) i od „cząstek y" (promieniowania y) w polu elektrostatycznym, czy jonów w ruchu w polu magnetycznym, czego następstwem jest współczesna spektrometria mas (MS), ale także rozdzielanie cząstek w postaci roztworów koloidalnych, zawiesin, pyłu, mgły, czy ziaren, np. adsorbentów, cząstek katalizatora, albo żwiru, lub zmielonej rudy metalu. Rozdzielanie cząstek, to także np., rozdzielanie składników krwi, wirusów, bakterii, zarodników, nasion roślin itd.

Zastosowania rozdzielania, a bardziej precyzyjnie - technik, metodyk, czy metod rozdzielania - jest niezwykle szerokie. Obejmuje wszystkie domeny aktywności ludzkiej, począwszy od rolnictwa, przygotowania lub produkcji pożywienia, poprzez działalność poznawczą (naukową), badawczo - rozwojową w zakresie rozwoju nauki i techniki, do różnego rodzaju ludzkiej działalności produkcyjnej.

Zastosowania, dotyczące, otrzymywania w skali od semi-preparatywnej, do procesowej, czystych składników / grup składników różnego rodzaju mieszanin, to jeden z ważniejszych obszarów zastosowań rozdzielania, jednakże, nie jedyny.

Bardzo wielki obszar, to szeroko rozumiana analityka chemiczna i techniczna, w tym, procesowa. Tak wykonywana standardowymi, dobrze poznanymi i opracowanymi technikami, metodykami, czy metodami, jak i opracowywanie nowych technik i metodyk rozdzielania w zastosowaniach analitycznych i badawczych. Kolejny wielki obszar zastosowania rozdzielania, to różnego rodzaju badania naukowe, więc, działalność poznawcza.

Powyższe wynika z okoliczności, że dokonanie bliższej charakterystyki składników mieszaniny jest najczęściej bardzo trudne, albo wręcz niemożliwe, nawet, gdy dysponuję się wysoce selektywnymi narzędziami badawczymi, umożliwiającymi zbadanie tylko jednej, albo określonej

3