8748916020

2.» KULT NIEDŹWIEDZIA.

gdy był człowiekiem. Nie każdy ma prawo ją śpiewać, a znają ją tylko starcy. Następnie tańczą i urządzają wielce pierwotne widowiska teatralne, wykrzywiają się i wydają zwierzęce ryki. Uroczystość ciągnie się przez trzy dni, poczem skórę można już i przeze drzwi wynosić, bo niedźwiedź jest przebłagany.

U Ostiaków Surguckich Jadrincew znalazł te same obyczaje ').

Podobne ceremonie opisuje Hondatti ^ż).

Najwaźniejszem prawie zdarzeniem w jednostajnem i smutnem życiu mieszkańca północno-zachodniej Syberyi jest polowanie na niedźwiedzia. Nie chodzi tu o skórę lub mięso, bo zwykle myśliwy bez porównania więcej wyda po zabiciu niedźwiedzia na uczty, aniżeli zdobycz warta, ale przynosi to niemały zaszczyt, a przytem stanowi jedyną niemal rozrywkę. Nic też dziwnego, że na wieść o uczcie, urządzanej na cześć niedźwiedzia, każdy mknie chyżo setki wiorst na swych saniach, zaprzężonych w reny, aby powiększyć grono biesiadników, zobaczyć ludzi, zabawić się (porównaj nasze kuligi).

Oto w zarysie ceremonia niedźwiedzia. Skoro myśliwy odkryje przypadkiem ³) legowisko — już śmierć jego mieszkańca jest nieuchronną. Zwykle myśliwy wtajemnicza kilku swoich znajomych, rzadko więcej, z obawy, aby niedźwiedź nie dowiedział się o planie, następnie osaczają wspólnie zdobycz w legowisku.

Po zabiciu, obowiązkowo zarzucają mu arkan na szyję i dla oczyszczenia się obrzucają się wzajemnie śniegiem, mchem albo ziemią. Przytem zabójca wysila się na przekonanie ofiary, że nie jest winnym jego śmierci:    ,,Przebacz mi, staruszku—woła — i nie sądź

surowo!... To nie ja cię zabiłem, ale ten, od którego otrzymałem broń, proch i ołów; ja ciebie kochałem i poważałem, a na dowód, że mówię prawdę, urządzę ci wielką uroczystość.”

Zdjęciu skóry towarzyszą ceremonie podobne do wyżej opisanej, ale mięsa nie zakopują, lecz wszystko przynoszą do wioski, składając w chacie najzamożniejszego mieszkańca. Następnie odbywają się mniej więcej opisane już ceremonie przedwstępne, a tymczasem kobiety wynoszą zbyteczne sprzęty, zaprowadzają czystość i przygotowują wszystko do ucztowania.

’) N. Jadrincew, Etnogr. Obozr., 1890, Nr. 1, str. 104.

²) L. N. Hondatti, Trudy Etnogr. Otd. Imp. Ob. lubit. jest., VIII, str. 74. ^ł) Umyślnie nie szukają go nigdy.