8748916051

37

NIECO O STAROŻYTNOŚCIACH.

sztadzką i inne), Żelazną (La Thie), Rzymską i na parę późniejszych (np. Wędrówki narodów, Merowingów i t. p.).

Po każdej z tych epok pozostało jeszcze tu i owdzie sporo śladów i one jedynie dostarczają nam wiadomości o przeddziejowych stosunkach, panujących w Europie i kraju naszym.

Do systematycznych poszukiwań wskazówek dawać tu nie potrzebujemy, bo podobne czynności podejmowane są zwykle przez ludzi, obeznanych z przedmiotem.

Nam głównie chodzi o odkrycia przypadkowe. Skutkiem nieświadomości i lekceważenia, wiadomość o takich odkryciach rzadko dochodzi do uszu fachowych, przedmioty zaś wykopane przeważnie giną. Skoro nieświadomość zmniejszymy, — wolno żywić nadzieję, że znaczna część odkryć będzie dochodzić do wiadomości osób, które potralią ocenić je i spożytkować.

Przy uprawie gruntu i robotach ziemnych robotnicy natrafiają niekiedy na zabytki przedhistoryczne. Można je podzielić na trzy kategorye: a) przedmiot luźno leży w ziemi, porzucony lub zgubiony, czyli zostaje z gruntem w związku przypadkowym; b) przedmiot lub zbiór przedmiotów zakopanym był rozmyślnie dla przechowania lub ukrycia; c) zabytek, t. z w. nieruchomy, zostaje z gruntem w ścisłym związku.

Do ostatniej kategoryi należą: siedliska, osady, okopy, grodziska, pracownic, miejsca zgromadzeń, miejsca ojiarne, uroczyska, wreszcie pojedyncze groby i całe cmentarze.

Z pierwszemi dwoma kategoryami łatwo dać sobie radę. Dość bowiem wydobyć przedmioty, zabezpieczyć je od uszkodzenia lub zniszczenia, a miejsce znalezienia dokładnie zanotować.

Nie tak się rzecz ma z ostatnią, najczęściej trafiającą się kate-goryą. Tu częstokroć same przedmioty starożytne odgrywają rolę podrzędną — główną zaś wartość dla nauki ma dokładny opis zabytku, a więc grobu, cmentarza, pracowni, grodziska, lub t. p.

Aby zaś dobrze opisać, trzeba zabytek systematycznie zbadać, czyli rozkopać; trzeba znać się choć cokolwiek na... archeologii

Otóż jeśli tylko okoliczności nie naglą, najlepiej jest zawezwać, jeśli nie specyalisty, to przynajmniej kogoś, kto ma niejaką w poszukiwaniach archeologicznych wprawę. W ostatecznym dopiero razie należy samemu wyzyskać odkrycie.

YV ramach pisma ogólnego niepodobna udzielić koniecznych ku temu wskazówek, niepodobna dać objaśnień dokładnych, jak wyglą-