8941511200

Wstęp

Jednym z celów zbiorowej publikacji jest wykazanie, że współczesna teoria wychowania - mimo interdyscyplinarnego charakteru - zachowuje swoją tożsamość. Tożsamość teorii wychowania pomimo różnorodności ujęć tematów, problemów oraz sposobów definiowania i rozumienia podstawowych pojęć jest gwarantowana przez powszechne stosowanie metody racjonalno-empirycznej. Analiza zebranych w tej publikacji różnorodnych tekstów naukowych z teorii wychowania (pytania o teoretyczność „teorii wychowania”; konteksty teorii wychowania; praktyki wychowania) pokazuje jej wewnętrzną jedność i spójność (tożsamość).

Praca składa się z trzech części. Pierwsza część pt. Pytania o teoretyczność „teorii wychowania” zawiera artykuły: Bogusława Sliwerskiego, Mirosławy No-wak-Dziemianowicz, Marii Czerepaniak-Walczak, Lucyny Kopciewicz, Piotra Baucia, Mariusza Zawodniaka, Ewy Muszyńskiej i Jana Papieża. Autorzy ci wskazują na otwartość myślenia krytycznego o wychowaniu. Ukazują wielość poglądów odnoszących się do teoretyczności (objaśniają istotę wychowania) i praktyczności (diagnozują i wyjaśniają codzienne praktyki wychowawcze, konstruują strategie wychowawcze) teorii wychowania. Zastanawiają się nad jej tożsamością, pytając jednocześnie o to, co jest jej specyfiką jako subdyscypliny pedagogiki. Podejmują próby odkrywania na nowo, czym jest teoria wychowania w obecnej rzeczywistości społeczno-polityczno-kulturowej, a przede wszystkim edukacyjnej, pokazując jej pluralizm w różnych wymiarach. Dyskutują o kondycji teorii wychowania dziś, rozbieżności (konfliktem) między teorią a praktyką wychowania. Wskazują, które obszary rzeczywistości wychowawczej nie znajdują miejsca w teorii, są pomijane i odwrotnie. Jako rodzice, nauczyciele akademiccy, reprezentanci także innych dyscyplin naukowych z dystansem stawiają zasadnicze pytanie: czy rzeczywiście nastąpił kryzys teoretyczności teorii wychowania? Sądzę, że o chronicznym kryzysie można było mówić w okresie PRL, w którym wpływy ideologii marksistowskiej były wszechobecne, a walory ideologiczne dominowały nad walorami poznawczymi w teorii i praktyce edukacyjnej. Od czasu transformacji ustrojowej oddano należne miejsce teorii, często narażając się na