8955898897

36

Zasada podziału i zasada łączenia określa strukturę systemową środka technicznego głównie ze względu na proces wytwarzania Obie zasady ułatwiają proces wytwarzania, przy czym pierwsza służy zmniejszaniu złożoności wytwarzanych elementów, natomiast druga -uproszczeniu montażu.

Zasada podziału stosowana jest do konstrukcji elementów o dużych rozmiarach i o złożonej postaci konstrukcyjnej oraz wtedy, gdy jest konieczne zastosowanie tworzyw o zróżnicowanych własnościach w określonych fragmentach konstrukcji. Przykładem stosowania tej zasady jest koło zębate z wieńcem zębatym, składające się z korpusu koła zębatego (rys. 3.4) oraz wieńca zębatego wykonanego z tworzywa o podwyższonych własnościach. W uporządkowanych rodzinach konstrukcji ta zasada pozwala:

•    stosować elementy katalogowe i znormalizowane w szerszym zakresie.

•    stosować standardowe półfabrykaty w procesie wytwarzania,

•    stosować środki wytwórcze wysoko wyspecjalizowane.

•    zwiększyć liczbę kombinacji współdziałania między elementami.

Zasada łączenia stosowana jest do konstrukcji elementów o małych i średnich rozmiarach w celu zmniejszenia liczby połączeń między elementami Szczególnie uzasadnione jest zastosowanie tej zasady do środków technicznych wytwarzanych jednostkowo lub mało seryjnie, a ponadto, gdy ujednolicone są wymagania własności tworzyw, co umożliwia wtedy połączenie procesu wytwórczego w jedną całość. Przykładem spełniania tej zasady jest przedstawiona na rys. 3.9 postać konstrukcyjna kadzi żużlowej.

Podział, szczególnie na elementy, ma istotne znaczenie przy tworzeniu uporządkowanych rodzin konstrukcji. Ich liczba w strukturze systemowej jest przedmiotem optymalizacji. Struktura systemowa rodziny konstrukcji jest podstawą do analizy różnorodności rozwiązań konstrukcyjnych W obrębie rodziny konstrukcji RK. może występować wiele struktur

systemowych SS„ {ss" ;(s = l.sz)}, a ich wielość wpływa na wybór rodzaju procesu tworzenia uporządkowanej rodziny konstrukcji.

3.1.2. Struktura wariantowa

Struktura wariantowa rodziny konstrukcji SW. wynika z różnorodności rozwiązań konstrukcyjnych, których wykładnikiem są identyczne relacje Re', rys. 3.10. Taki zbiór rozwiązań konstrukcyjnych nazwano wariantami konstrukcyjnymi wks'. Według leksykonu PWN „wariant to odmiana, modyfikacja, inne opracowanie tego samego tematu, projektu, planu itp” W niniejszej pracy warianty konstrukcyjne to podzbiór rozwiązań konstrukcyjnych, stanowiący odmiany podstawowego rozwiązania konstrukcyjnego, którym odpowiada identyczna relacja sprzężenia lub przekształcenia Re'

WKs. {wks¹ ;(w -1.wz,)} c RKs.    (3 10)

Szczególnie istotne ze względu na analizę różnorodności rozwiązań konstrukcyjnych jest określanie wariantów rozwiązań konstrukcyjnych dla izomorficznych relacji Re’’, które oznaczano wks^’ ;(r = l.rzKw = l.wz,). Przykładowo, dla rodziny konstrukcji sprzęgieł

przeciążeniowych (rys. 3.5c) określono wobec izomorficznych relacji Re^frsl.rz) następujące wananty konstrukcyjne wks. (w = l.wz,), rys 3.10

ED    ED    H

1 1	□ □	J5n51 Ej
E=1	d	M

itMH

Rys. 3.10. Fragment struktury wariantowej rodziny konstrukcji sprzęgieł przeciążeniowych Fig. 3.10. Part of the varianl slructure of the family of overload couplings

Wanantowość konstrukcyjna może dotyczyć również, elementów oraz części, co zależne jest od poziomu spełnianego izomorfizmu systemowego. Przykładem mogą być uchwyty kadzi. rys. 3.11, którym odpowiada relacja Rc^IIWJ, rys. 3.9.

Wiesi"" wkS^,WW

¹

Rys. 3.11. Wananty konstrukcyjne ucha kadzi Fig. 3.11. Constructional vanants of a ladlc lug