9195261153

414 Kronika

tradycyjnej medycyny japońskiej z zachodnią przedstawiła Iwona Arabas (Instytut Historii Nauki PAN i Muzeum Farmacji, Warszawa). Obserwowany w Buriacji konflikt dwóch światów współczesnej medycyny tybetańskiej, związanej z kulturą miejską, pismem i buddyzmem, oraz mongolskiej, związanej z kulturą wiejską, tradycją ustną i szamanizmem, ukazała Vcronika Bclyacva-Saczuk (KEiAK US). Z kolei Tarzycjusz Buliński (IEiAK UAM) zaprezentował obraz biomedycyny, jaki mają Indianie Yanomami i w tym świetle zinterpretował problemy państwowej służby zdrowia obszaru Amazonii.

Druga grupa wystąpień dotyczyła głównie pluralizmu medycznego w Polsce zjawiska heterogenicznego, złożonego i zmiennego. Zdaje się, że przed nami rysuje się fascynujące pole badawcze, warte dalszej eksploracji. Małgorzata Gdok-Klaf-kowska (KEiAK US) omówiła próbę połączenia koncepcji Wschodu i Zachodu zawartą w Agni Jodze systemie filozoficzno-religijnym autorstwa Mikołaja i Heleny Rerichów, powołanym do życia na użytek człowieka Zachodu. Tomasz Szymoszyn (LAiE PAN, Warszawa) opisał proces upowszechniania tradycyjnej medycyny tybetańskiej oraz przeobrażenia, jakim ulegała ona w trakcie dostosowywania do polskich realiów i potrzeb lokalnego odbiorcy. Socjologiczną analizę zjawiska „niekonwencjonalnej psychoterapii" Anatolija Kaszpirowskicgo zaprezentował Włodzimierz Piątkowski (Zakład Socjologii Medycyny i Rodziny UMCS, Samodzielna Pracownia Socjologii Medycyny, UM w Lublinie), natomiast Michał Kocikowski (Instytut Kultury Polskiej UW) antropologiczne studium ruchu odnowy charyzmatycznej. Zwracano uwagę na trudności czy wręcz niemożliwość jednoznacznej klasyfikacji całej gamy praktyk leczniczych, a także na napięcia między biomedycyną i różnymi dziedzinami leczenia niekonwencjonalnego, ale i przejawy współpracy.

Interesująco prezentowały się badania łączące nurt historii i socjologii nauki. Użycie perspektywy diachronicznej pozwoliło na wykazanie czasowej zmienności paradygmatów' biomedycznych, a w konsekwencji też praktyk prozdrowotnych i leczniczych. Referenci prezentowali w tym ujęciu niemiecką medycynę okresu romantyzmu (B. Płonka-Syroka, Zakład Humanistycznych Nauk Wydziału Farmaceutycznego AM, Wrocław) i homeopatię, czy raczej dawne i dzisiejsze homeopatie (J. Jeszke, Wydział Pedagogiczno-Artystyczny UAM) oraz zasady prawidłowego żywienia w kilku epokach „właściwa" dieta pełniła zawsze funkcję samoregulacyjną poprzez dostosowanie potrzeb do istniejących możliwości, wynikających z sytuacji społeczno-ekonomicznej i ekologicznej (J. Laskowska-Otwinowska, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Państwowe Muzeum Etnograficzne, Warszawa). Przeanalizowano także leki i terapie Rzeczpospolitej szlacheckiej XVII i XVIII wieku - zgodne z doktryną humoralną, ale w kwestii skuteczności oceniane na podstawie odczuć pacjenta, co prowadziło do zacierania granic między praktyką specjalistów a domową sferą leczenia (J. Węglorz, IH UWr). Próba weryfikacji owej skuteczności dowiodła, że najwyższą miały nie leki zalecane na podstawie diagnozy zgodnej z doktryną humoralną, ale stosowane w^; oparciu o potwierdzoną wcześniej empirycznie skuteczność działania. Dziś metody tego okresu zostałyby raczej uznane za komplementarne względem biomedycznych (D. Raj, Katedra Fannakognozji AM, Wrocław). Referenci pokazali, że na