ScannedImage 22

Rozdział I

Czas Snu

Światopogląd społeczności tradycyjnej różni od zachodniego myślenia przede wszystkim pojęcie czasu mitycznego, bez którego nie sposób zrozumieć funkcjonowania mentalności plemiennej. Czas mityczny to „pierwotne, pierwsze zdarzenie”, „praczas” ( Urzeit,Eliadowski illud tempus „ony czas”) przeciwstawiany w świadomości kulturowej czasowi świeckiemu, czasowi czynności codziennych, który nie występuje w narracjach mitycznych. Całość mitów rozgrywa się w tym czasie tworzenia. Współczesny stan świata — ukształtowanie powierzchni ziemi, ciała niebieskie, gatunki zwierząt i odmiany roślin, obraz życia, ugrupowania społeczne i instytucje religijne, wszystkie obiekty kultury i natury są, jak się okazuje, skutkiem wydarzeń z dawno minionych czasów oraz dokonań mitycznych bohaterów, przodków bądź bogów. Jest to pierwotny czas tworzenia, kiedy wszystko powstaje i zaczyna działać.

Światopogląd Aborygenów australijskich ukształtowany jest przez koncepcję określaną, w ślad za Spencerem i Gillenem, jako „Czas Snu” (ang. Dream /.Dreamtime), czyli w języku Aranda Alczeringa/Altjiranga. Na określenie tego pojęcia istnieją różne nazwy w językach tubylczych, wszystkie denotują mniej więcej analogiczną koncepcję. Tak więc djugur na obszarze pogranicza Australii Południowej i Terytorium Północnego — w plemieniu Loritja, ularaka uArabanna, djugu-ba/djuggurba/tjukurbi/tjukurrpai na obszarze Wielkiej Pustyni Zachodniej, gdzie obok tego używa się też terminu dingari (u Warramunga —    ) odnoszącego

się tak do Czasu Snu, jak i przodków totemicznych. To samo oznaczają: duma w górach Rawilsona, djumanggani na obszarze Balgo, ngarunggani lub ungud/ungur na północnym płaskowyżu Kimberley, bugari/buraki w La Grange i Broome (Ka-radjeri), lalati lub ungud u Ungarinyin, mura u Dieri, tjukurita u Pitjanjara, maradal lub galwagi u Wurunjeri, maraiin na Ziemi Amhema, gulal u Jaraldi, wongar bądź bamun w północno-wschodniej Ziemi Amhema uMumgin, mungam u Binbinga, gungung-mura-nungya u Ngarigo. Także mipuranibirinam, boaradja i wiele innych. Australijczycy rozumieją pod tym pojęciem czas, w którym mity rozgrywały się w rzeczywistości, na początku dziejów. Tłumaczy się to z reguły jako „czas tworzenia”, „czasy przodków”, „Sen”, „odwieczny czas snu”, także „ludzie dawnych czasów” czyli przodkowie. W mitach plemion południowo-wschodniej Australii pojęciu