9195261155

416 Kronika

do Irlandii, oraz Izabella Main (IEiAK UAM) wśród migrantek z Polski w Katalonii (Barcelona) i Wielkiej Brytanii (Londyn). Badania te wykazały znaczną różnorodność strategii zdrowotnych. Nowe środowisko, inna organizacja życia i obcy język skłaniają Polki do trzymania się sposobów leczenia i utrzymania zdrowia opartych na medium rodzimego języka (fora internetowe, telefoniczne porady polskich lekarzy). Mimo że w Irlandii poruszają się one dosyć swobodnie pomiędzy polską a irlandzką biomedycyną, to jednak zawsze chętnie uprawiają tak zwaną turystykę zdrowotną do kraju pochodzenia.

Bez wątpienia pojęcie zdrowia ewoluuje i poszerza swoje granice, nie odbierając jednocześnie pola chorobie. Proces medykalizacji dotyczy chociażby kwestii urody, napędzając przemysł kosmetyczny. W coraz większym stopniu ulegają mu stany naturalne, zmienia się zakres tego, co uznajemy za normę. Halina Bogusz (Katedra Historii Nauk Medycznych UM, Poznań) przedyskutowała problemy medykalizacji w odniesieniu do opieki paliatywnej, podkreślając, że w II połowie XX wieku umierający na oddziale pacjent był symbolem medycznej porażki, natomiast dziś medycyna przyjęła kierunek rcdukcjonistyczny w odniesieniu do śmierci. Równocześnie jednak coraz silniej medykalizowany jest okres przekwitania - już nie tylko łatwej do uchwycenia u kobiet menopauzy, ale i tak zwanej andropauzy u mężczyzn. W ujęciu biokulturowym pokazały to Maria Kaczmarek i Magdalena Skrzypczak (Instytut Antropologii UAM). Menopauza jawi się jako kompleks zjawisk o wielu wymiarach (biologiczny, medyczny, demograficzny, społeczny, kulturowy, historyczny). Na przykład, jak wykazują badania, prawie dziewięćdziesiąt procent kobiet w Polsce doświadcza uderzeń gorąca, podczas gdy w Japonii tylko kilka procent. Andropau-za ma natomiast nie tyle podbudowę biologiczną, gdyż brak wyraźnego momentu utraty zdolności reprodukcyjnej, co znaczenie społeczne i medialne. Stopniowy spadek sprawności seksualnej łączy się ze zmianami sytuacji społecznej i skutkuje tak zwanym kryzysem wieku średniego. Nasilającą się mcdykalizację i jej społeczne konsekwencje umieszczono też w kontekście konfliktu pomiędzy doświadczeniem ciała i aspektem performatywnym tożsamości budowanej w oparciu o przekaz kultury popularnej (M. Bicńko, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW). Od nieco innej strony mcdykalizację porodu ukazała Antonina Doroszewska (Zakład Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej, WUM), kładąc nacisk na zmianę ról lekarza i pielęgniarki. Można tu nadmienić, że w innym ujęciu literacki obraz lekarza, jego zmiany oraz oddziaływanie na wzorce społeczne analizowała Edyta Rudolf (Zakład Humanistycznych Nauk Wydziału Farmaceutycznego AM, Wrocław).

Rozważania nad chorobą dotyczyły różnych zagadnień, ogólnych i szczegółowych. Marcin Moskalcwicz (Katedra Historii Nauk Medycznych UM, Poznań) zastanawiał się, czy istnieje choroba jako taka. Zauważył, że ma ona charakter totalny i dualistyczny oraz różne, wzajemnie nieporównywalne wymiary. W perspektywie fenomenologii hcrmcncutyczncj zdefiniował ją jako stan dotykający całości struktury „bycia-w-świecie” jednostki, wypaczający tak zwany czas autentyczny, zaburzający narrację ciągłości. Zajmowano się także chorobą (zwłaszcza psychiczną) w kontekście relacji władzy (M. Wróblewski, IF UMK). Z kolei przeprowadzona przez Katarzynę Kubat (IEiAK UJ) analiza dyskursu jadłowstrętu psychicznego przez pryz-