9414912566

Definicja klasyczna w ujęciu Arystotelesa: «Jeżeli o istniejącym mówi się, że istnieje, a o nieistniejącym że nie istnieje, to mówi się prawdę. Jeżeli zaś o istniejącym mówi się, że nie istnieje, a o nieistniejącym że istnieje, wtedy mówi się nieprawdę».

W średniowieczu powstało sformułowanie: Veritas est adequatio rei et intellectus (Prawda polega na zgodności myśli z rzeczywistością)

Koncepcja ta występuje też przeważnie w myśleniu potocznym.

Trudności koncepcji klasycznej:

Jak porównywać myśli ze światem? Np. myśl o stole z samym stołem?

Ile cech przedmiotu trzeba uwzględnić w zdaniu o nim, żeby zdanie było względem niego adekwatne?

Jak w ogóle można uzyskać dostęp do obiektywnego świata?

Z uświadomienia sobie tych trudności wyłoniły się definicje nieklasyczne.

Definicja ewidencyjna: prawdą jest to, co oczywiste.

Oczywistość może oznaczać:

Oczywistość sensualną - to, co pokazuję zmysły jest prawdziwe.

Oczywistość intelektualną - to, co jest jasne i wyraźne jest prawdziwe (Kartezjusz). Oczywistość emocjonalno-intuitywną- to, co pokazuje serce, wczucie, intuicja, jest prawdą (Pascal, Scheler, Hartmann, Bergson).

Zarzuty:

Zmysły łudzą; pozornie nieoczywiste prawdy matematyczne są prawdziwe; emocjonalne odczucia u różnych ludzi są różne.

Definicja koherencyjna: prawdziwe są te zdania (teorie), które są niesprzeczne. Taka def. stosowana jest w naukach formalnych. Również wtedy, gdy do od dawna uznawanych teorii dołącza się nowe zdania.

Zarzuty:

światy fikcyjne (np. bajki) są niesprzeczne

jak się ustala prawdziwość zdań, z którymi nowe zdania mają być niesprzeczne? krytyka Hunie'a: prawdy o świecie nie są niesprzeczne.

Koncepcja pragmatyczna: prawdziwe są te zdania, które są użyteczne.: (Twórcą pragmatyzmu jest W. James).

Taką definicję stosował także F. Nietzsche (np. w pracy „O pożytkach i szkodliwości historii dla życia”).

Zarzuty: