Katarzyna Fiałkowska
Odpowiedzialność za cudzy dług została wprowadzona do Ordynacji podatkowej w celu ochrony wierzyciela, jakim, w przypadku zobowiązań publicznoprawnych, jest Skarb Państwa albo Skarb jednostek samorządu terytorialnego.
Co do zasady podstawą tej odpowiedzialności jest istnienie pewnego związku ekonomicznego między podatnikiem, płatnikiem czy inkasentem oraz pobieranie pewnych korzyści majątkowych z tytułu tego związku. W przypadku członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, podstawą odpowiedzialności jest kierowanie pewnym podmiotem posiadającym osobowość prawną i wykonywanie związanych z tym obowiązków46. Odpowiedzialność ta jest ponoszona niezależnie od przysporzenia majątkowego (członkowie zarządu mogą pobierać wynagrodzenie za swoją pracę, jeśli umowa spółki nie stanowi inaczej to znaczy, że mogą oni wykonywać swoje obowiązki nieodpłatnie)47.
Członek zarządu jako osoba trzecia.
Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki wynika z art 299 Kodeksu spółek handlowych48, natomiast odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe wynika wprost z art 107 ordynacji podatkowej. Odpowiedzialność ta jest określana mianem „odpowiedzialności osób trzecich", która dotyczy również innych podmiotów, które są enumeratywnie wymienione z rozdziale 15 Ordynacji podatkowej49 (żadne inne podmioty nie mogą ponosić odpowiedzialności za cudzy dług).
Odpowiedzialność osób trzecich ma miejsce wówczas, gdy jest konieczne zastępcze wykonanie zobowiązania podatkowego, ale również w sytuacji, gdy realizacja zobowiązania przez pierwotnego dłużnika nie daje gwarancji pełnego wykonania zobowiązania podatkowego i zachodzi konieczność wydania orzeczenia o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej50.
46 Mastalski Ryszard, Prawo podatkowe. Warszawa 2006, s. 267-271;
47 Mariański Adam,Królak Adam, Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązana spółki z o.o. w świetle przepisów prawa handlowego i podatkowego, Warszawa 2004, s. 155;
48 Ustawa z dn. 15.09.2000r - Kodeks Spółek Handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 ze zm.; ost zm. Dz. U. 2009, Nr 13 poz. 69).
49 Ustawa z dn. 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity; Dz. U. z 2005 Nr 8, poz. 60 ze zm„ ost zm. Dz. U. 2009, Nr 168, poz. 1323).
Wiedza Prawnicza nr 1/2010 Strona 18