9752256504

Oprócz nich umowami zobowiązującymi, w rozumieniu art 510, mogą być umowy nienazwane (zgodnie z zasadą swobody umów), jeżeli tylko strony tych umów wykreują zobowiązanie do przeniesienia wierzytelności. Zasada swobody w stosunku do kreatywnej konstrukcji umowy może pozwolić stronie na takie ukształtowanie relacji, która wyłącza obowiązek płatności podatku od towarów i usług.¹

Z podatkowego punktu widzenia, problematyka dotycząca opodatkowania podatkiem od towarów i usług cesji wierzytelności sprawia wiele trudności stronom transakcji. Istnieje w tym przedmiocie wiele rozbieżnych stanowisk zarówno organów podatkowych, jak też rozstrzygnięć sądów administracyjnych i poglądów wyrażonych w doktrynie. Zgodnie z art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004, Nr 54, poz. 535, zwana dalej „ustawa o VAT"), opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Ustawa definiuje towary jako: rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Wierzytelność jest prawem podmiotowym - roszczeniem, czyli uprawnieniem danego podmiotu do domagania się od dłużnika spełnienia określonego zobowiązania w związku z czym nie jest towarem w rozumieniu ustawy o VAT. Umiejscawiając cesje wierzytelności na łamach ustawy o VAT, należy wskazać treść art 8 ust 1 ustawy o VAT, który stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art 5 ust 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niema-jącej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art 7, w tym również:

1)    przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)    zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)    świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Meritum problemu sprowadza się, zatem do ustalenia czy w związku z powyższym cesja wierzytelności może być potraktowana w kategorii odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT, a jeżeli tak, to czy usługa taka podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług - jako usługa pośrednictwa finansowego gdzie indziej niesklasyfikowanego.

W ocenie większości organów podatkowych przelew wierzytelności polegający na zakupie wierzytelności, doprowadza do sytuacji, gdzie nabywca świadczy na rzecz zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowa-

Wiedza Prawnicza nr 1/2010 Strona 4

1

Ibidem., str. 1308.