9773562702

Założenia metodologiczne i koncepcja pracy

Metodologia wypracowana na gruncie teorii i filozofii prawa pozwala skutecznie badać problematykę restytucji dóbr kultury. Dotyczy to przede wszystkim analizy systemowej⁷, komparatystyki prawniczej⁸, ale także innych metod szczegółowych⁹. Podstawę dla wszelkich rozważań zawsze stanowi logika, gdyż logika prawnicza i semantyka prawa są bezwzględnie potrzebne naukom prawnym, w tym filozofii prawa, po to, aby wyciągać poprawne wnioski z przestanek i stosować właściwą terminologię prawniczą¹⁰. Jednak, mając tego pełną świadomość, starałem się podążać za myślą wyrażoną przez L. Morawskiego, że nauce potrzebne są i teorie, i narracje, należy i przewidywać, i interpretować, gdyż jest to niezbędne w zmaganiach z problemami naszej rzeczywistości^{1 2}. Pośród najczęściej stosowanych w pracy rodzajów rozumowań korzystałem z wnioskowania dedukcyjnego, wnioskowania redukcyjnego, indukcji enumeracyjnej niezupełnej, indukcji eliminacyjnej¹², wnioskowania przez analogię¹³, a także bardzo często sprawdzania oraz wyjaśniania (eksplanacja)¹⁴; ze zrozumiałych względów często stosowane było wnioskowanie entymematyczne. Niekiedy konieczne było także sięganie do wartościowania, choć tego starałem się w książce unikać, uznając, że jest to finalna metoda podejmowania decyzji dotyczącej większości spraw re-stytucyjnych. Jednak jest to równocześnie podstawa dla przyjęcia sądu uznającego dany przedmiot za dobro kultury, o czym traktuje rozdział drugi książki. Wszak nie wszystkie rozumowania przeprowadzane przez prawnika można ująć w schematy wypracowane przez logikę, co

1

⁷    Zob. J. Stelmach, B. Brożek, Metody prawnicze. Logika. Analiza. Argumentacja. Hermeneutyka, Kraków 2004, s. 103 i n.

⁸    Zob. szerzej: R. Tokarczyk, Komparatystyka prazonicza, Kraków 2000; Z. Brodecki, M. Konopacka, A. Brodecka-Chamera, Komparatystyka kultur prażonych, Warszawa 2010; zob. też: J. Wróblewski, Metodologiczne zagadnienia porózonyzoania systemózo prazoa, PiP 1974, z. 8-9, s. 31 i n.

⁹    Zob. szerzej: L. Nowak, Próba metodologicznej charakterystyki prazooznazostzoa, Poznań 1968; Z. Ziembiński, Metodologiczne zagadnienia prazooznazostzoa, Warszawa 1974; J. Wróblewski, Filozoficzne problemy teorii prazoa. Rozzoażania metodologiczne, PiP 1974, z. 11, s. 3 i n.; K. Opałek, J. Wróblewski, Metodologia, filozofia, teoria prazoa, Warszawa 1991.

¹⁰    A. Kość, Podstazoy filozofii..., s. 22; por. J. Wróblewski, Logika a teoria argumentacji: teoretyczne zagadnienia poprazoności decyzji sądozoej, NP 1986, nr 7-8, s. 3 i n.; O. Nawrot, W co grają prazonicy? Logika dla prazonikózo i jej filozofia, GSP 2007, t. XVIII.

2

   L. Morawski, Co może dać nauce prazoa postmodernizm, Toruń 2001, s. 78.

ⁿ Zob. K.R. Popper, Wiedza obiekty zona. Ezoolucyjna teoria epistemologiczna, Warszawa 2002, s. 9 i n.

¹³    Zob. I. Dąmbska, O metodzie analogii (w:) eadem, Dzoa studia z teorii naukozoego poznania, Toruń 1962; K. Szymanek, Argument z podobieństzoa, Katowice 2008.

¹⁴    W szczególności wyjaśnianie teleologiczne, funkcjonalne oraz kauzalne; zob. J.M. Bocheński, Współczesne metody myślenia, Poznań 1992, s. 113 i n.