9739661666

aktualnych artykułów (ust. 1 pkt b) może zostać przez właściciela praw wyłączone z dozwolonego użytku publicznego, jeżeli ten wyraźnie zabroni ich wykorzystania.

Za korzystanie z utworów stanowiących aktualne artykuły na tematy polityczne, gospodarcze lub religijne, chyba że zostało wyraźnie zastrzeżone, że ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione, oraz stanowiących aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie - twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Podstawowym warunkiem dozwolonego użytku publicznego jest to, że utwór powinien być wcześniej rozpowszechniony, aby nie naruszać podstawowego autorskiego prawa osobistego, jakim jest prawo do decydowania o jego publikacji. Za utwór rozpowszechniony, zgodnie z art. 6 Ustawy, uważa się utwór, który za zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie.

Warto zwrócić uwagę, że art. 25 ust. 1-3 odnosi się do takich środków masowego komunikowania, jak prasa, radio i telewizja, a nawet stosując je odpowiednio - do intemetu - z tym że jeżeli wypłata wynagrodzenia dla twórcy nie nastąpiła na podstawie umowy z uprawnionym, wynagrodzenie jest wypłacane za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

Prawo cytatu

Zgodnie z artykułem 29 ust. 1 Ustawy, wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnieniem, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Konstrukcja ta pozwala na eksploatację utworu bez wymogu uzyskania zgody twórcy, jak i (w przeciwieństwie do opisanego wyżej prawa przedruku) bez konieczności wypłacenia mu stosownego wynagrodzenia.

Działanie takie możliwe jest jednak tylko w sytuacji, gdy spełnione są następujące przesłanki:

•    przytoczone są urywki lub drobne utwory w całości,

•    spełniony jest cel cytatu, jakim jest np. wyjaśnienie lub nauczenie,

•    cytat jest umieszczony w utworze stanowiącym samoistną całość.

Przyjmuje się, że wskazanie źródła cytowanego fragmentu powinno być dokonane w sposób niebudzący wątpliwości co do autorstwa utworu, jak i źródła pochodzenia w odniesieniu do każdego cytowanego fragmentu. Oznaczenie takich fragmentów następuje najczęściej przez ujęcie ich w cudzysłów, tak aby możliwe było wyodrębnienie cytowanych fragmentów w ramach całego utworu. Rozmiar przejmowanego (cytowanego) utworu nie może zastępować jego lektury.