9742848703

urodzajnością poszczególnych działek wydzierżawionej ziemi. Podobnie jest w przypadku korzystnego położenia działki lub zastosowania dodatkowych nakładów czynników produkcji [Heilbroner 1993, s. 84-87]. Wielki wkład D. Ricardo, szczególnie ważny z punktu widzenia wyceny nieruchomości polegał na stworzeniu ciekawej koncepcji teorii podziału całkowitego produktu pomiędzy płace, zyski i rentę stosując odejmowanie. Dlatego też teoria podziału nazywana jest teorią rezydualną [Landreth, Colander 2005, s. 145-146] a Ricardo uznany został za twórcę metody pozostałościowej w wycenie nieruchomości.

Listę przedstawicieli szkoły klasycznej w ekonomii, którzy wnieśli istotny wkład w rozwój teorii wartości zamykają J. B. Say ij. S. Mili. Pierwszy odrzucił teorię wartości opartą na pracy twierdząc, że podstawą wartości dobra jest jego użyteczność, cena dobra stanowi wskaźnik jego użyteczności. J. S. Mili również odrzucił teorię wartości opartą na pracy, rozwijając teorię opartą na koszcie produkq'i. Koszty pieniężne reprezentowane są przez koszty realne czyli przykrość pracy, rozumianą jako ujemną użyteczność i abstynencji. Za niezmiernie ważną wypowiedź należy uznać zdanie, iż „Wartość jest pojęciem względnym. Wartość rzeczy oznacza wartość innej rzeczy w ogólności, na którą ta rzecz jest wymieniana" [STANKIEWICZ 2005, s. 186]. J.S. Mili jako pierwszy zauważył kluczową rolę popytu i podaży dla ustalania wartości rynkowej. Jeśli są one nierówne w jakiejś chwili, współzawodnictwo wyrównuje je i sposób, w jaki się to dokonuje, polega na dostosowaniu się wartości. Jeżeli popyt rośnie, wartość wzrasta; jeżeli popyt zmniejsza się, wartość spada; a znowu gdy podaż spada, wartość wzrasta, a spada jeżeli podaż się zwiększy [Mill 1965, s. 31]. Popyt i podaż nadają rzeczy wartość chwilową poprzez wahania wokół wartości naturalnej. Wartość naturalną wyznacza rzadkość dobra i koszt jego wytworzenia, obejmującego przede wszystkim płace robocze i zyski z kapitału [STANKIEWICZ 2005, s. 186] Według Milla, żeby dobro miało wartość wymienną musi być użyteczne oraz być trudne do uzyskania.

Mill podjął rozważania nad towarami o doskonale nieelastycznej podaży, takimi m. in. jak: rzadkie książki, dzieła sztuki, wartość położenia ziemi oraz potencjalnie całość ziemi w miarę zwiększania się gęstości zaludnienia. Dla tych dóbr cena będzie zależała od podaży i popytu. Dla dóbr doskonale elastycznych, do których zaliczył towary przemysłowe cena będzie zależała od kosztów ich produkcji. Dla towarów, wytwarzanych w rolnictwie ceny zależą od kosztów produkcji w najmniej sprzyjających okolicznościach [Landreth, Colander 2005, s. 186-187]. Millowi przypisuje się jednak zablokowanie rozważań nad teorią wartości- w 1848 roku napisał „ Na szczęście, nie ma nic w prawach wartości, co by pozostawało (...) do wyjaśnienia dla obecnego czy przyszłego pisarza; teoria tego zagadnienia jest zupełna" [Landreth, Colander 2005, s. 188].

Teorię wartości za trzon swojego systemu ekonomicznego uczynił K. Marks. Dostrzegł dwoisty charakter wartości- wartość użytkową i wartość wymienną. Swoją koncepcję wartości oparł na pracy. Wartość użytkową określała praca konkretna, wartość wymienną praca abstrakcyjna. Towarem na rynku uczynił nie 10 Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości - vol. 20 nr 2 2012