117828167

9. Chemometryczna analiza chromatogramów gazowych frakcji lotnej dla różnych gatunków szałwii (Salria sp.) traktowanych jako „odciski palca"

Obecnie użycie „odcisków palca” (z ang. fingerprintś) jest bardzo popularne na przykład w kontroli jakości leków pochodzenia naturalnego [145], w przemyśle naftowym [146], w biotechnologii przy mapowaniu peptydów [147, 148], czy przy badaniu pochodzenia niektórych produktów [149]. Chromatogramy (traktowane jako „fingerprinty”) bardzo złożonych mieszanin, do jakich należą m in. próbki pochodzenia naturalnego, są często używane w analizie chemicznej ze względu na wysokie koszty lub wręcz brak dostępu do substancji wzorcowych.

Analizy porównawcze próbek reprezentowanych przez ich chromatograficzne „fingerprinty” mogą być ułatwione przez zastosowanie metod chemometrycznych. Różnorodność narzędzi chemometrycznych pozwala na przetwarzanie danych chromatograficznych [150], ocenę różnic między próbkami [151], oszacowanie liczby składników mieszaniny [152, 153], czy wizualizację danych wielowymiarowych [154]. W większości przypadków, chromatograficzne „fingerprinty” wymagają pewnego przygotowania przed dalszą analizą chemometryczną. Przygotowywanie i przetwarzanie chromatograficznych „fmgerprintów” jest trudne i należy szczególnie uważać wówczas, gdy kolejno stosowanych jest kilka metod. Uzyskane „odciski palca” mogą zawierać różne informacje w zależności od rodzaju próbki oraz od wybranej techniki analizy i dlatego zastosowane metody chemometryczne powinny podkreślać różnice w składzie chemicznym między analizowanymi próbkami, natomiast niwelować niepożądane odchylenia instrumentalne, a także zwiększać stosunek sygnału do szumu pojedynczych sygnałów.

W opisywanym eksperymencie skoncentrowano się na kilku aspektach analizy chemometrycznej „fmgerprintów” w formie chromatogramów gazowych frakcji lotnej, uzyskanych techniką HS-GC/MS dla dwudziestu gatunków szałwii (Salvia sp.) (Tab. 14).

143