30
Daniel Pawełus
Do pomiarów odkształceń normalnych w wielu kierunkach i lokalizacjach wokół ścianki otworu wiertniczego użyto wklejaną, trójosiową australijską celę pomiarową typu CSIRO HI. Uzyskane w 1996 r. wartości naprężeń głównych działających w rejonie stanowiska pomiarowego przedstawiono w tabeli 6.
Tabela 6
Wartość naprężeń głównych w polu G-11/7 [2, 4]
Naprężenie główne [MPa] |
Azymut n |
Nachylenie [9] |
45,58 |
244,1 |
25,9 |
28,44 |
107,6 |
56,2 |
18,60 |
344,4 |
20,1 |
Opierając się na danych pomiarowych z pola G-11/7 wyznaczono w 2010 r. dokładne wartości oraz azymuty działania maksymalnej i minimalnej składowej naprężenia poziomego [13]. Wyznaczono również wartość naprężenia pionowego. Dla rejonu szybu R-XI (rejon „Rudna Północna”) przyjęto:
- największa składowa naprężenia poziomego: aH = 42,14 MPa,
- najmniejsza składowa naprężenia poziomego: <rh = 19,93 MPa,
- składowa naprężenia pionowego: oz = 30,50 MPa,
- azymut działania największej składowej naprężenia poziomego: aH = 112,0°,
- azymut działania najmniejszej składowej naprężenia poziomego: ah = 22,0°.
Wartości naprężeń poziomych <j± działających prostopadle do dłuższej osi wyrobiska górniczego oraz wartość naprężeń poziomych er,/ działających równolegle do dłuższej osi wyrobiska górniczego wyznaczono za pomocą metody różnicy azymutów [13]. Podstawą metody są dwa założenia:
- maksymalna składowa naprężenia poziomego crH i minimalna składowa naprężenia poziomego crh działają na jednej płaszczyźnie,
- kierunek działania maksymalnej składowej naprężenia poziomego crH jest usytuowany prostopadle do kierunku działania minimalnej składowej naprężenia poziomego ah.
Dobór algorytmów do wyznaczenia wartości naprężeń poziomych o± i <t„ dla wyrobisk T,W-269 i N-1,2,3 zależał od wartości azymutu maksymalnej składowej naprężenia poziomego aH i azymutu dłuższej osi wyrobiska górniczego aWG. Obliczenia za pomocą metody różnicy azymutów wykonano w pięciu etapach:
- etap I: na podstawie wartości aH określono przedział, w którym zawarty jest azymut maksymalnej składowej naprężenia poziomego,
- etap II: na podstawie wartości c%G określono przedział, w którym zawarty jest azymut wyrobiska górniczego,
- etap III: sprawdzono relację między wartościami ccH i owg,
- etap IV: obliczono wartość kąta transformacji płaskiego układu współrzędnych a,
- etap V: obliczono wartość naprężeń poziomych o± i aH.