123
Analizując wyniki badań można stwierdzić, że zarówno obróbka cieplna, jak i przyłożenie nacisku na krzepnący stop BA 1032 powodują silne rozdrobnienie struktury. Wpływ ciśnienia jest szczególnie widoczny przy ciśnieniu prasowania 170 MPa, dalszy wzrost ciśnienia powodował stosunkowo niewielkie zmiany mikrostruktury. Ilościowo efekt umocnienia można szacować na podstawie zmian twardości. I tak: obróbka cieplna odlewu grawitacyjnego spowodowała przyrost HB o 21%, natomiast w wyniku prasowania ciśnieniem 170 MPa twardość HB wzrosła o 10%. Łącznie przeprowadzony zabieg prasowania i obróbki cieplnej spowodował przyrost twardości o 24%. Z danych tych wynika, że obróbka cieplna odlewu prasowanego owocuje mniejszym niż dla odlewu grawitacyjnego efektem umocnienia. Można przypuszczać, że drobnodyspersyjna struktura odlewu prasowanego (rys. 3, 5) zawiera częściowo fazę martenzytyczną P' oraz eutektoid (a + y2). Zabieg hartowania próbki prasowanej pozwala na uzyskanie w pełni ukształtowanej iglastej fazy martenzytycznej (rys. 8), podczas gdy w strukturze hartowanego odlewu grawitacyjnego (rys. 7) przechłodzona faza zawiera także produkty przemiany eutektoidalnej.
3. PODSUMOWANIE
Dla potrzeb praktyki przemysłowej można przyjąć, że zabieg prasowania można traktować jako zamienny zamiast zabiegu ulepszania cieplnego. Natomiast w przypadku konieczności uzyskania silnego umocnienia masywnego odlewu z brązu BA 1032 należy łączyć zabieg prasowania i obróbki cieplnej.
LITERATURA
[1] Górny Z.: Odlewnicze stopy metali nieżelaznych. WNT, Warszawa 1992
[2] Przybyłowicz K.: Metaloznawstwo teoretyczne. Skrypt AGH nr 984, Kraków 1985
[3] Adamski Cz., Bonderek Z., Piwowarczyk T.: Mikrostruktury odlewniczych stopów miedzi oraz cynku. Wyd. „Śląsk”, Katowice 1972
[4] Tokarski M.: Metaloznawstwo metali i stopów nieżelaznych w zarysie. Wyd. „Śląsk”, Katowice 1985
[5] Rostokev W., Dworak J. R.: Interpretation of Metallographic Structures. Academic Press, London 1965
[6] Chadwick G. A.: Metallography of phase transformations, London 1972
[7] Wierzbicka B.: Właściwości i struktura stopów miedzi krzepnących pod ciśnieniem. Przegląd Odlewnictwa, nr 1, 1995, s. 9
[8] Wierzbicka B.: Krzepnięcie pod ciśnieniem stopów aluminium. Przegląd Odlewnictwa, nr 3, 1991, s. 98