130859135

Struktura i własności wieloskładnikowych powłok

na w ęglikach spiekanych oraz ceramice azotkowej i sialonowcj stopniu jak uszkodzenia powierzchni obrabianej. Uszkodzenie powierzchni obrabianej powoduje stępienie ostrza, co wpływa z kolei na niską jakość powierzchni obrabianej tym narzędziem. Własności smarujące płynów używanych w obróbce skrawaniem pomagają eliminować zjawisko narostu. Jednakże obecność narostu nie zawsze jest szkodliwa, gdyż przykładowo przy obróbce zgrubnej obecność stałego narostu może być korzystna jako warstwa pośrednia między narzędziem a przedmiotem obrabianym [24-30],

Zużycie może również może być związane z wykruszeniem krawędzi skrawającej. Takie wykruszenia występują zazwyczaj, gdy krawędź skrawająca nieregularnie usuwa materiał jak w przypadku frezowania. Jest to spowodowane przez okresowy kontakt narzędzia z przedmiotem obrabianym i nagrzewanie krawędzi skrawającej, w wyniku czego powstają małe pęknięcia, które powiększając się prowadzą do wykruszenia narzędzia [54-56],

Zużycie ścierne, dyfuzyjne, adhezyjne oraz wykruszenia występują w warunkach pracy wewnątrz strefy bezpiecznej przedstawionej na rysunku 2.10 i powodują stopniowe zużywanie się powierzchni narzędzia. Wydłużenie okresu zużycia w stanie ustalonym prowadzi do zwiększenia trwałości narzędzia [15, 29, 34],

III - przyspieszony etap zużycia narzędzia

Po osiągnięciu krytycznego zużycia w stadium ustalonym następuje trzeciorzędowy lub przyspieszony okres zużycia narzędzia. Naciski oraz prędkości skrawania w tym okresie zapoczątkowują wzrost temperatur}', a dyfuzja oraz miejscowe zatarcia lub nadtopienia powodują gwałtowne zniszczenie narzędzia. W narzędziach pokrytych powłokami odpornymi na zużycie, jak TiC, przyspieszone zużycie tej powłoki powoduje odsłonięcie mniej odpornego na ścieranie materiału podłoża. To przyspieszone zużycie powoduje uszkodzenie powierzchni przedmiotu obrabianego, który może następnie wymagać naprawy lub staje się odpadem. Dlatego istotne jest, aby wymieniać narzędzia przed rozpoczęciem trzeciorzędowego okresu zużycia narzędzi [18, 19, 30,42],

W wyniku drugiego mechanizmu fragment wióra adhezyjnie sczepia się z powierzchnią narzędzia i następnie odlamuje się wraz ze sczepionym z nim materiałem narzędzia, powodując ubytki narzędzia.

W przypadku gdy temperatura skrawania przekracza ok. 550°C, przeważające jest zużycie adhezyjne. Wielkość odrywających się cząsteczek zmniejsza się przy tym wraz z podwyższeniem temperatury procesu.

2. Ogólna charakterystyka materiałów' na narzędzia skrawające 31