1313878209

rycznej PAN i PWSM w Warszawie, badań trzech stuosobowych grup uczniów szkói muzycznych I i II stopnia oraz studentów III roku Akademii Muzycznej w Warszawie zestawem 10 standaryzowanych testów psychologicznych i jednym, specjalnie w tym celu opracowanym kwestionariuszem środowiskowo-biograficznym. Praca ta zawiera szczegółowe omówienie wyników tych badań, opis zastosowanych metod i literaturę przedmiotu. W badaniach uwzględniono 73 zmienne psychologiczne, stanowiące właściwości indywidualne badanych.

Zmienne kryterialne to 32 oceny punktowe i charakterystyki opisowe zbierane za pomocą specjalnie w tym celu skonstruowanej karty ocen ucznia, obejmujące takie zmienne jak: wyniki egzaminów wstępnych i końcowych, stopnie szkolne z przedmiotów muzycznych i niemu-zycznych oraz oceny i charakterystyki opisowe uzdolnień ucznia wydawane przez nauczycieli przedmiotu głównego i kierowników sekcji instrumentalnych (badaniami naszymi objęci byli tylko instrumentaliści).

Część druga, obejmująca 992 strony, składa się z serii tymczasowych podręczników do zastosowanych w tych badaniach testów psychologicznych (podręczników opracowanych przeważnie specjalnie dla potrzeb tego programu badawczego przez autorów polskich adaptacji tych testów) oraz z tak zwanych załączników do każdego testu z osobna, zawierających wyniki badań testowych i analiz statystycznych, normy tymczasowe z lat 1967-1968 oraz wytyczne do interpretacji wyników badań wraz z oceną przydatności danego testu dla potrzeb polskiego szkolnictwa muzycznego i poradnictwa psychologicznego dla muzyków.

Obie części stanowią integralną całość.

Badania leżące u podstaw tych publikacji miały jednoznacznie praktyczny cel: miały rozszerzyć naszą wiedzę o wyznacznikach powodzenia w studiach muzycznych i sprawdzić przydatność poszczególnych zastosowanych testów jako ewentualnych narzędzi diagnostycznych do badania kandydatów do szkół muzycznych, uczniów tych szkół, oraz do stosowania przez psychologów szkolnych i w specjalistycznych poradniach psychologicznych dla szkół muzycznych.

U podstaw programu tych badań, wyboru obserwowanych zmiennych i doboru odpowiednich narzędzi ich pomiaru, poza wspomnianymi wcześniej badaniami wstępnymi, leżała częściowo z nich wynikająca koncepcja talentu muzycznego Manturzewskiej, według której talent muzyczny to szczególnie korzystny układ (konstelacja) wzajemnie na siebie oddziałujących właściwości indywidualnych, zdolności specyficznie muzycznych i ogólnych, całokształtu cech osobowości oraz czynników środowiskowo-biograficznych. Układ ten, zgodnie z tą koncepcją, ma charakter dynamiczny, zmienny. Jest procesem nieustannie modyfikowanym w ontogenezie, zarówno przez czynniki biopsychiczne, środowiskowo-biograficzne, jak i aktywność własną i motywację danej osoby.

W tej konstelacji wyróżniono pięć względnie niezależnych grup czynników:

1.    Zdolności specyficznie muzyczne - percepcyjne, wykonawcze i inteligencja muzyczna.

2.    Inteligencja ogólna.

3.    Cechy osobowości, postawy i motywacja, ze szczególnym uwzględnieniem zdolności do koncentracji całej osobowości na własnej grze i aktualnie wykonywanym zadaniu muzycznym (dziele), potrzeby osiągnięć, wewnętrznej potrzeby doskonalenia dzieła, nad którym się aktualnie pracuje, poczucia misji i znaczenia swojej działalności muzycznej, aktywności i inicjatywy muzycznej.

4.    Czynniki środowiskowo-biograficzne, ze szczególnym uwzględnieniem roli środowiska rodzinnego, roli wsparcia społeczno-emocjonalnego ze strony osób znaczących.

5.    Technologia pracy indywidualnej: czas poświęcany na ćwiczenie, zaangażowanie, świadomość gry i warsztatu, zaangażowanie emocjonalne zarówno w doskonalenie warsztatowe, jak i w interpretację wykonywanych utworów muzycznych.

Żadna z tych cech i żaden z czynników w oderwaniu od pozostałych nie decyduje o powodzeniu i osiągnięciach muzycznych. Wszystkie one tworzą dynamiczną konstelację cech i czyn-

IV | WSTĘP DO WZNOWIENIA