40
— Mat ! evid ar wech-man, iivirit ervat ez oc'h bet hen-chot fali.
— Penaos henchot fal] t Gwelet hon eus eur bclog o tont anian. Ouspenn, ar gemennadurez hon ou« bet da welout ha da fnrcha an ti-raan. ITon heuilhit!
« A, ya l Ne jome -tnui nemet ao dra-zc 1-Hoc’h beuiia t A bclec’h ho peus gwir.d'ober d'in piega da gęroent-se t Diskouezit d’in her gcllit dre wir. Ne vern ket ; ma fell dłeoc’h, kerzit dre au ti, ha uia kavit ez eus, ca eur c’hom bennak ,eun ofis, deuit d'hcr cMiemcnn d’iu cvit ma V. ja d’un ofcrcnn.
« An dud-man a yeas neuze dre an ti, hag o veza ma fclle ganin en cm virout diooz abadennou gwasoc’h, ec’h am-brougis al lostrugcnnou, en car ziskouez d ’ezo, en o raog, ar ■ pez a zizoloijent a-drcnv pep dor... Met nc voe kavet beleg ebet, hag ar poliscd gouizick cn cm lakeas e gwanj e dor an ti ; mout u ris diouto, war zigarez em oa ra labouriou da ober ; ar re-man a vire onzin da jom ganto.
« Mont a ris da rei ar gomunion el lec’biou all, merket evit 8«. Pa 'm boa echu va dever, e teais da welout va foli-sed, met atao beleg ebet. >
E TOUEZ AR VERZERIEN
E miz herc 1926, da c’houel ar C'hrist-Kouc, karr-dre-dan ar c’houarnamant a rankas chom a zav dirag Iliz Jezuz, o Mcksiko, hag ar gristenien bodet eno a lavaras a-boucz-penń : « Bcvet ar C’hrist-Doue !» Raktal ar zoudarded a dennas hag a lazuś unaii bennak... Pevar c’hant fidel a voe stlejet d'ar prizoim ; en o zonez, e oa merfl'hedigou, hag ar re-man a voe skonrjezot en eun doarc kriz, met no ehanjont da embann e chomjent beprod katolikezed vat.
Meur a dro, an Tad Pro a voo dare d'czart beza paket, met dre e ijin, e c'hclle en em donna brao a doucz ar roue-jou stignet war e hent. Koulskoude d’ar 5 a gerzu o voe tapet gant mevelion an droug. En eul lizer e Iavar :
« Da zeiz eur dionz au noz, oun bet troi net beteg ar pri-zoun c kompagnunez potred yaouank alL.. Tremenct hon eus an noz e karabr ar stered, rak on urz d’hor stlepel er pri-zoun a zougenne : ra vezo klasket gwaska ar brizounorien, ar gwasa ma vczo gallet Edoug an nozvcz-se, hon eus lava-
ret ar rozera... Antronoz, e voemp dizammet cos hon ereou. Seulvui e prederian war an abadcnuad-zc, seulwui oz ono se-bezot nc vefe ket bet tennct warnonn... »
Deat miz genver 1927, c tigaser da Yeksiko eus meur a gorn ar vro, bcleion a stroliadou evid o zeurel en toullou-kuz. Eun deiz, e stlejcr 80, hep troac ouz o oad nag oaz o foa-niou ;cnn deiz all, eman tro tri c’hant beleg eus oskopti Ja-lisko : daou eus ar re-raan a voc torrct d 'ezo o daouam gand ar zoudardcd, en abeg m’o dcvoa lavaret an oferenn, ha mc-disin ebet n’en dcroe notre da zoursial onto. Abarz nemeur, ar re Wrudeta ha gouizicka eus ar gatoliked a rankas hcnilh o fastored.
Dourdiz hag arapart eyel ma 'z oa, an Tad Pro a gavo an dro d’en em ziła er prizouoiou, evit skigna, en eneou a oa enno, frealzidigez ar relijion ha tommder ar garantez.
< Koveseet em eus er pmonniou, emezan en eul lizor ; setu al lec'hiou a zarcmpred&n ar muia, rak leim-chek int a gatoliked. Kas a ran d’ezo bevaris, pleonkou, arc’hant, sigar. Ma c’houezfc ar gwardou pe senrd lubous ez oun 1... » Kemeret a reas proder ive gand Emgleo ar yaouankiz kristen. Ar c'hou arna mant ber gonie hag a glaske e baka : « Meur a węch, eme eun Tad Jezuit a voc e Meksiko gantan, pcnnon ar vro a gasas, eą e eneb, ur/.ion da gregi ennan, met bepred e kave an ta da dec’hout diouz daourn o vnntrerien paet evid e Iaza... Gwelet em eus pegement an Tad Pro a oa tost d’ar gwall daoliou, met ne c'hoantae ncmet eun dra : skuilb c wad cwit Jcznz-Kmt. Pet gwech em eus e glevet o tiskleria ar c’hoant-sc ! Meur a dro oo bet er prizonn ; rnet pa voe warnes gwelout o youl o vont da veza sevenet, e veze a ~nevez laosket da redek. »
Prożek a rac ive rctrejou ha drezo c rac kalz a vad ; en unan anczo e c’hounczns da Zoue daouzek skolaorez ens sko--lion ar c’hoaaraamanl. Rctrejou evelse, roet en eur riskl ker bras, a oa skoliou a zanteloz Wvidik. Kak gwad ar gris-toni en a rede dre ruiou ar ger-benn.
Kerkont ha miz genver, ar Yaouankiz katolik he dcvoa pomp merzer bet heskinet en eun doare iskiz ha fuzuilhct a c’houdcvez, dre gasoni cvid ar C ’hrist-Rone. D’ar 15 a viz obrcl, deiz gwener ar Groaz, eun oberour yaouank, mouler eus e wicher, oajet a 23 bloaz, Juan Manuel Bonilla, rener ar