1800320776

O NAUCZANIU MATEMATYKI W POLSCE

Zbigniew Marciniak Uniwersytet Warszawski e-mail: [e-mail]

Matematyka jest od niemal dwóch stuleci jednym z najważniejszych przedmiotów nauczanych w szkołach. Początek jej kariery w Europie datuje się na rok 1815: władcy Europy, dyskutujący na Kongresie Wiedeńskim o przyczynach sukcesów dopiero co pokonanego Napoleona Bonaparte, uznali, że jedną z przyczyn tych sukcesów mogło być bardzo poważne potraktowanie matematyki we francuskich szkołach oficerskich. Jest faktem, że wielu oficerów armii napoleońskiej było bezpośrednio zaangażowanych w badania z zakresu matematyki (wiele zawdzięcza im geometria rzutowa). Także sam Napoleon chętnie zajmował się matematyką. Przypisuje mu się odkrycie następującego twierdzenia geometrycznego: jeśli na bokach dowolnego trójkąta wybudujemy (na zewnątrz tego trójkąta) trzy trójkąty równoboczne, to ich środki ciężkości także utworzą trójkąt równoboczny, niezależnie od tego, jaki kształt miał wyjściowy trójkąt.

W konsekwencji, matematyka w szkołach ówczesnej Europy stała się przedmiotem, który odtąd miał nie tylko wyposażać uczniów w czysto praktyczne umiejętności arytmetyczne i pomiarowe, ale także wprowadzać w tajniki prowadzenia precyzyjnych rozumowań.

Polska edukacja także wpisała się w ten nurt. Nauczanie matematyki, jakie pamiętamy ze szkół naszej młodości, miało zdecydowanie ten charakter, zwłaszcza na poziomie szkoły średniej.

Lata siedemdziesiąte XX wieku stanowiły tu okres wyjątkowego rozkwitu nauczanych treści matematycznych. W ówczesnych programach licealnych znalazły się elementy poważnie potraktowanej analizy matematycznej, geometrii analitycznej oraz niebanalne obszary teorii prawdopodobieństwa. Stwarzało