Metrologia - dziedzina wiedzy dotycząca pomiarów. Obejmuje ona swoim zakresem takie zagadnienia, jak: teoria jednostek miar i sposoby ich praktycznego odtwarzania, metody pomiarów, dokładność pomiarów, właściwości i stosowane narzędzia pomiarowe.
Pomiary - część każdego procesu poznawczego opartego na eksperymencie oraz związane z procesami produkcyjnymi. Prowadzi do otrzymania informacji o wartości wielkości mierzonej w formie najdogodniejszej do wykorzystania z punktu wiedzenia celu, jakiemu ma służyć.
Błąd pomiaru - obejmuje błąd związany z dokładnością przyrządu pomiarowego i odczytu
Źródła błędów pomiaru:
1. Wielkość mierzona - błąd nieokreśloności wartości wielkości mierzonej.
2. Metoda - błąd metody
3. Narzędzie pomiarowe - błąd wskazań narzędzia pomiarowego (tarciowy, histerezy, bezwładnościowy wzorcowania, temperaturowy),
4. Obserwacja - błąd obserwacji (błąd odczytu - paralaktyczny, interpolacyjny),
5. Obliczenia - błąd obliczeniowy
Jednostki miar - jako wielkości podstawowe są na ogół przyjmowane wielkości, z którymi człowiek najczęściej i bezpośrednio się styka. W dziedzinie pomiarów geometrycznych i mechanicznych jako podstawowe wielkości przyjmuje się długość, czas i masę.
Jednostki podstawowe w układzie SI i ich wzorce:
■ jednostka długości metr - m
■ jednostka masy kilogram - kg
■ jednostka czasu sekunda - s
■ jednostka prądu elektrycznego amper - A
■ jednostka temperatury termicznej kelwin - K
Każda jednostka jest ściśle zdefiniowana; dla każdej jednostki przewidziano - w celu zapewnienia jednolitości miar - wzorzec odtwarzający tę jednostkę z możliwie największą dokładnością, w sposób trwały i niezmienny.
Pierwotna definicja metra była odniesiona do wymiarów ziemi (1 /40 000 000 długości południka ziemskiego).
Metr jest długością równą 1 650 763,73 długości fali w próżni promieniowania odpowiadającego przejściu między poziomami 2pio i 5ds atomu kryptonu 86Kr.
Kilogram jest masą międzynarodowego wzorca tej jednostki, przechowywanego w Międzynarodowym Biurze Miar w Sevres.
Sekunda jest to czas równy 9 192 631 770 okresów promieniowania odpowiadającego przejściu między dwoma poziomami podstawowego stanu atomu cezu 133.
1 dm1 2 = 0,01 m2 1 cm2 = 0,0001 ra2 1 mm2 = 0,000 001 m2 1 knr = 1 000 000 nv
1 dm3 = 0,001 m2 1 cm2 = 0,000 001 ra2
dm = 0,1 m
1 cm = 0,01 m
1 mm = 0,001 m 1 (im = 0,000 001 m 1 km = 1000 m