Agnieszka Grzybowska • Jarosław Ruszewski bezpieczeństwa ekonomicznego i zatrudnienia, wzmacniania lokalnej i grupowej tożsamości, urzeczywistniania demokracji uczestniczącej oraz zadowolenia z przynależności do wspólnoty1.
Ekonomia społeczna jest sektorem gospodarki, w którym podmioty są zorientowane na społeczną użyteczność, a wypracowana przez nie nadwyżka służy realizacji celu społecznego. Jej podmioty nie są kontrolowane przez administrację publiczną, lecz przez obywateli. Ich misja wynika i jest chroniona przez samodzielne zarządzanie, demokratyczne decydowanie oraz lokalne umiejscowienie tych organizacji2.
Ekonomia społeczna to działalność gospodarcza, w której instrumenty rynkowe są wykorzystywane do realizacji celów społecznych, zaś człowiek i wykonywana przez niego praca są ważniejsze niż kapitał i maksymalizacja zysku przedsiębiorstwa. Można powiedzieć, że jest to wspólne działanie ludzi, którzy - albo dla dobra ogółu, albo w ramach pomocy wzajemnej - produkują i sprzedają dobra lub usługi, szczególnie takie, których nie dostarcza ani rynek, ani państwo, a na które jest rosnący popyt3.
Według innej definicji o ekonomii społecznej można mówić jako o4:
— rzeczowniku — gdzie ekonomię społeczną należy traktować jako zbiór instytucji;
— przymiotniku - gdzie ekonomia społeczna jest specyficznym rodzajem ekonomii charakteryzującym się określonymi (społecznymi) cechami: wartością, rodzajem relacji między uczestnikami itp.;
— przestrzeni — gdzie ekonomia społeczna widziana jest jako sieć, sposób komunikacji między uczestnikami, możliwość mobilizowania różnorodnych zasobów, bardziej „dostęp” do dóbr niż ich posiadanie.
Gospodarka społeczna stanowi narzędzie rozwoju społeczno-gospodarczego na szczeblu lokalnym, komplementarne wobec sektora prywatnego i publicznego. Instytucje gospodarki społecznej, takie jak organizacje obywatelskie i spółdzielczość, przyczyniają się do tworzenia nowych usług i miejsc pracy na szczeblu
14
J. Wilkin, Czym jest gospodarka społeczna i jakie ma znaczenia we współczesnym społeczeństwie?, „Ekonomia Społeczna” 2007 nr 1 s. 52.
J. Hausner, Ekonomia społeczna jako kategoria..., dz. cyt., s. 14.
D. Góźdź, Wyjaśnienie podstawowych pojęć z dziedziny ekonomii społecznej i przedsiębiorczości społecznej, [w:] Budowanie kompetencji dla przedsiębiorczości społecznej: sylabusy do szkoleń, pod red. Doroty Kwiecińskiej i Agnieszki Pacut, Kraków, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego, 2008, s. 204.
Tamże.