TEORETYCZNE PODSTAWY OPRACOWANIA
1. Rynek pracy w Polsce.
Na polskim rynku pracy jawne bezrobocie pojawiło się w grudniu 1989r. w wyniku przekształcania się polskiej gospodarki w rynkową oraz wprowadzania dynamicznych zmian gospodarczych oraz społeczno - politycznych. Wówczas osoby, które zostały uznane za bezrobotne przyjęły ten fakt z zadowoleniem. Głównie z powodu otrzymywania wysokiego zasiłku, który niewiele różnił się od wynagrodzenia wielu osób pracujących. Sytuacja ta podtrzymywała stereotyp bezrobotnego „kombinatora” i „obiboka”. Obecnie w sytuacji kiedy wszyscy są narażeni na bezrobocie bez względu na płeć, wiek, staż pracy i kwalifikacje, a zasiłek dla osób bezrobotnych nie wystarcza na pokrycie podstawowych wydatków, funkcjonuje nowy stereotyp bezrobotnego - osoby pokrzywdzonej, bezradnej, ofiary sytuacji gospodarczej kraju (Bańka, 1992).Oba stereotypowe obrazy osób bezrobotnych przypisują im negatywne cechy, pierwszy spycha na margines społeczny, a drugi wskazuje na ich „społeczne kalectwo” (Makselon-Kowalska, 1998).
Rynek pracy w Polsce ciągle się zmienia, jednak pewne jego najistotniejsze cechy utrzymują się od kilku lat, są to według źródeł (Litwosz, Pankiewicz, Staroń, Kosecka, 2003; Kornacka-Skwara, 2004):
• duża liczba osób, a można nawet stwierdzić, że coraz większa, pozostaje długotrwale, a nawet chronicznie bezrobotna;
• bezrobotni mają duże trudności w uzyskaniu ponownego zatrudnienia;
• wysoki wskaźnik bezrobocia utrzymuje się w grupie młodzieży
i absolwentów;
• wysoki procent osób bezrobotnych legitymuje się niskim poziomem
wykształcenia i brakiem kwalifikacji;
• wysoki wskaźnik bezrobocia wśród osób zamieszkałych na wsi - miasto Częstochowa - 16,5%, powiat częstochowski 22,1% (opracowanie własne PUP Częstochowa, 2005);
• sezonowość zatrudnienia (wiosna - lato - jesień - zatrudnieni w budownictwie, rolnictwie, turystyce);
• trudności ze znalezieniem zatrudnienia przez osoby powyżej 50 roku życia;