1935182331

Strona | 10

MŁODY J U RYSTA

Przy kontrargumentami pierwszej tezy Dworkin posługuje się przykładem amerykańskiej ustawy antyzamieszkowej, przewidująca karanie za odwołujące się do emocji przemówienia, w których głoszono by, że przemoc jest niekiedy uzasadniona, przez co nawoływano by do zamieszek. Autor stoi na stanowisku, iż człowiek nie może wyrażać swoich opinii w sposób swobodny/pełny, gdy nie wolno mu samodzielnie dobierać odpowiedniej formy. Nawiązując punktu drugiego Dworkin poddaje w wątpliwość istnienie takiej różnicy w wadze poszczególnych praw, która sprawiałaby, że niektóre całkowicie przestają się liczyć w konfrontacji z innymi. Odnosząc się natomiast do znacznych społecznych kosztów, autor wykazuje, że związki przyczynowo-skutkowe są w przeważającej części bardzo zagmatwane, szczególnie jeśli mowa o wpływach długoterminowych, na wielu członków społeczeństwa, przy jednoczesnej niemożności wyizolowania jednych przyczyn od drugich. Nie można również zgodzić się na argumenty utylitarystyczne jak ten, że ograniczenie wolności pomaga radzić sobie z szeregiem problemów najtaniej bądź w sposób najbardziej poprawny politycznie. Końcowe stwierdzenie jest zarówno swego rodzaju przestrogą - prawo zasadniczo wyraża poglądy większości (szczególnie w takich kwestiach jak polityka społeczna, gospodarcza czy zagraniczna) i w związku z tym nie może ze swojej natury być neutralne. I wobec tego stanu rzeczy instytucja praw/wolności obywateli ma fundamentalne znaczenie, bo jest szczególnego rodzaju przyrzeczeniem silniejszych, że godność i równość będzie szanowana¹⁵.

W ramach ogólnej filozoficznej refleksji nad prawem, Dworkin ma jego Jedną, centralną wizję” podporządkowaną „jednej, powszechnej, organizującej zasadzie”. Proponuje konsekwentne traktowanie prawa jako idei moralnej oraz uznanie nierozerwalności ucieleśnionych w nim wartości, których treść i wzajemne związki ustala się w drodze interpretacji. W rezultacie „wartości” i „interpretacja” stanowią dwa centralne pojęcia, wokół których ogniskuje się myślenie Dworkina.

R. Dworkin, Justice for Hedgehogs, Harvard University Press 2011, s. 327- 417