1941127186

145

ZA CZY PRZECIW?

polega na tym, że nie jest on zarysem jakiejś strategii, lecz instrumentem teraźniejszej polityki przedwyborczej. A niedobrze powierzać los zjednoczonych pośpiesznie Niemiec komuś, kto nie ma odwagi uznać granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. Jako kolejny nad położeniem Niemiec zastanawiał się Helmut Schmidt⁴⁷, powracając do używanej już przez siebie⁴⁸ argumentacji odwołującej się do aspektów bezpieczeństwa wewnętrznego, w razie odmowy żądaniom zjednoczenia. Schmidt apeluje o zaniechanie czynienia kwestii niemieckiej tematem kampanii wyborczej.

W tym samym numerze Theo Sommer⁴⁹ zastanawiał się, do kogo należy dziś decyzja w tzw. „kwestii niemieckiej”. Dla wszystkich jest jasne, że Niemcy mają prawo do zjednoczenia, ale żaden z zagranicznych polityków nie ma odwagi podjąć takiej decyzji. Tymczasem z uwagi na historię nie mogą jej podjąć sami Niemcy. Na szczególną uwagę zasługuje wspomniana wyżej wypowiedź Joachima Nawrockiego⁵⁰, który jedyny zabrał głos w kwestii kosztów powstałej sytuacji. W mnogości artykułów „ideowych” taki głos zabrzmiał nadzwyczaj trzeźwo. A nie był optymistyczny. Po raz ostatni nad przyszłością Niemiec w roku 1989 zastanawiał się Robert Leicht⁵¹ zauważając, że po obu stronach granicy niemiecko-niemieckiej pojawiają się obawy: lęk przed wyprzedażą we wschodniej części i obawa o finansowe załamanie się systemu socjalnego w federalnej. A i wśród sąsiadów strach przed Niemcami jest nie mniejszy niż po zakończeniu wojny. Wobec takiego stanu rzeczy nawet zwolennicy zjednoczenia powinni podjąć działania na rzecz stabilizacji sytuacji w NRD. W kwestii jedności niemieckiej Leicht zalecał ostrożność, rozwagę i brak pośpiechu. Podsumowanie roku 1989 sporządził Theo Sommer⁵². W jego opinii był to rok bardzo ważny, rok rewolucyjnych zmian. Teraz Europa może znowu żyć bez podziału. Dla dobra całego kontynentu trzeba, by Niemcy zrezygnowali z priorytetowego traktowania własnych kwestii narodowych. Ich misją dziejową jest integracja, nie zjednoczenie.

Podsumowując przytoczoną powyżej w niemal telegraficznym skrócie dyskusję, można stwierdzić, że tygodnik Die Zeit zajmował w roku 1989 dość jednolitą postawę wobec kwestii jedności niemieckiej. Na 46 artykułów, których treść bezpośrednio nawiązywała do tematu zjednoczenia, tylko 6 wypowiadało się w tej kwestii pozytywnie. Wszystkie pozostałe to jednoznaczne głosy przeciw jedności niemieckiej.

W dyskusji zjednoczeniowej prezentowanych było wiele argumentów, przemawiających za albo też przeciw zjednoczeniu. Jego przeciwnicy (m.in.

⁴⁷    Was jetzt un Deutschland geschehen muB. Gcdanken zur Lagę der Nation. DZ nr 51 z 15 XII 1989.

⁴⁸    Zob. Was ist der Deutschen Vaterland?... DZ nr 29 z 14 VII 1989.

⁴⁹    Wem gehórt die deutsche Frage? Nationalcs Interesse und europiiisches Gleichgewicht: ein schwiriger Ausglcich. DZ nr 51 z 15 XII 1989.

⁵⁰    Reit das soziale Nctz? Die Politiker streilen iiber die Notwcndigkeit von Gesetzanderungen. DZ nr 51 z 15 XII 1989.

⁵¹    Wo Deutschland seine Zukunft hal. Nach dcm Dresdncr Trcffen: Ein Aufatmcn geht durchs geteilte Land. DZ nr 52 z 22 XII 1989.

52    Nach der langen Nacht der Barbci. Ostcuropa sprcngt seine Fesseln — die Alte Welt will wieder zusammneriicken. DZ nr 1 z 29 XII 1989.