2091575955

92

JĘDRZEJ SKRZYPCZAK

nienia organizacji nadawczych ulegają stosownemu osłabieniu, wynikającemu z tzw. dozwolonego użytku prywatnego lub publicznego.

Niezwykle istotne wydaje się odesłanie z art. 101 do rozdziału 9 ustawy, gdzie zamieszczono przepisy regulujące ochronę autorskich praw majątkowych. Zupełnie zrozumiałym zabiegiem wydaje się rezygnacja przez ustawodawcę nawet z odpowiedniego stosowania ustępu drugiego art. 79, przewidującego roszczenia przysługujące podmiotom uprawnionym, skierowane przeciwko osobom, które w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonują naruszenia cudzych praw autorskich, a na podstawie którego można domagać się uiszczenia odpowiedniej sumy pieniężnej na rzecz Funduszu Promocji Twórczości. Środki gromadzone w ramach tego Funduszu przeznaczone są bowiem jedynie na pomoc stypendialną i socjalną dla twórców.

W razie naruszenia praw pokrewnych, organizacja radiowa lub telewizyjna dysponuje szeregiem roszczeń służących ochronie jej interesu prawnego. I tak podmioty takie mogą domagać się:

-    zaniechania naruszeń,

-    wydania uzyskanych korzyści albo zapłacenia podwójnej, a w przypadku, gdy naruszenie jest zawinione, nawet potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia,

-    jeżeli działanie naruszającego było zawinione, naprawienia wyrządzonej szkody,

-    orzeczenia przepadku na rzecz Skarbu Państwa przedmiotów służących do bezprawnego wytworzenia egzemplarzy nadań lub przedmiotów, przy użyciu których dokonano naruszeń, ewentualnie zaliczenia ich na poczet należnego uprawnionemu podmiotowi odszkodowania²³.

Dla wzmocnienia ochrony praw pokrewnych, ustawodawca posłużył się, obok systemu odpowiedzialności cywilnoprawnej także sankcjami karnymi. Przestępstwem, w myśl niniejszej ustawy, jest publiczne zniekształcanie nadania. Wyjaśnić w tym miejscu trzeba, iż pod pojęciem publicznego zniekształcania należy rozumieć zdeformowanie, wypaczenie zarówno treści, jak i formy nadania w taki sposób, że staje się ono sprzeczne z zamierzeniami nadawcy. Ponadto zniekształcanie takie, które z uwagi na miejsce działania sprawcy, bądź ze względu na okoliczności i sposób działania, winno uczynić efekt takich działań dostrzegalnym, dostępnym dla nieokreślonej liczby odbiorców²⁴. Chodzi tu więc o niedozwolone skróty, przeróbki polegające m.in. na usunięciu emitowanych reklam przez nadawcę pierwotnego, włączenie do programów własnych, itp. Czyn powyższy zagrożony jest karą pozbawienia wolności do lat 2, ograniczenia wolności, albo grzywną²⁵. Łagodniejsza kara, bowiem pozbawienie wolności do roku, ograniczenie wolności lub grzywna grozi za czyn polegający na tym, iż sprawca w celu uzyskania korzyści majątkowej w inny sposób narusza cudze prawa pokrewne określone w art. 97 Ustawy. Zgodzić należy się ze stanowiskiem"⁶, iż przepis ten został sformułowany w sposób niefortunny. W gruncie rzeczy, nie zostały tu wyczerpująco określone znamiona czynu zabronionego. Ustawodawca określił jedynie jedną przesłankę, a mianowicie działanie sprawcy w celu uzyskania korzyści majątkowej, nato-

J. Sobczak, Podstawy..., s. 82.

Ibidem, s. 80-81.

Zgodnie z projektowaną nowelizacją prawa autorskiego, kara ta zostanie zwiększona do lat 3 - por. ustawa z dnia 9 czerwca 2000 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Tekst dostępny na internetowej stronic www.scjm.gov.pl.

²⁶ Komentarz do ustawy..., teza 14 do art. 115, s. 478.