2121401822

SPRAWA KSIĄŻKI W NOWEJ USTAWIE PRASOWEJ 77

nadbitki i odbitki    7,0°/₀

katalogi księgarskie    1,2°/₀

sprawozdania i statuty instytucyj    społecznych 2,l°/₀

programy i sprawozdania    zakładów    nauk.    l,5°/₀

bilanse i t. p. przedsiębiorstw przem. i handl.    2,2°/₀

14,0%

Liczba wydawnictw do nabycia stanowi więc 50,9°/₀ od 5.243, czyli 2.668. Jeżeli zważymy, że w tej liczbie jest około 23°/₀ wydawnictw instytucyj rządowych oraz naukowych o charakterze społecznym ^ł, które każda wielka bibljoteka otrzymuje bezpłatnie bez względu na brzmienie przepisów ustawy prasowej, pozostaje do nabycia 2.054 dzieł. Z tego przypada na druki o objętości ponad cztery arkusze 43,6%, tj. 896 i na druki o objętości mniejszej 56,4%, czyli 1.158 (por. tablicę X); z tych ostatnich należy odliczyć 14% na druki prywatne, wobec czego pozostaje 996. Cena księgarska tych 1.892 wydawnictw wyniosłaby łącznie zł 5.295—, nie ulega jednak wątpliwości, że wzamian za skasowanie nadmiernej liczby egzemplarzy obowiązkowych wydawcy polscy zgodziliby się na udzielenie kilku bibljotekom naukowym pewnego umówionego rabatu. Do sumy powyższej należy doliczyć koszt wcielenia do zbiorów dzieł zakupionych, co wyniesie 4x 1.892 = 7.568’— zł. Na zakupienie zatem i wcielenie do zbiorów 1892 dzieł pożądanych, bibljoteka musiałaby wydać zł 12.863’—, gdy samo przyjęcie całej produkcji wydawniczej kosztowałoby zł 25.356’—. Innemi słowy, za 1.892 dzieła pełnej wartości księgarskiej zł 7.568’—, bibljoteka otrzymująca egzemplarze obowiązkowe płaci zł 12.493, tj. blisko podwójną cenę. Jest to przytem tylko strata pieniężna, bez uwzględnienia nie dającej ująć się w cyfry szkody, wynikającej z pozbawienia się możności świadomego doboru książek, najcenniejszego przywileju bibljotekarza oraz podstawowego warunku żywotności księgozbioru i celowego wykorzystania jego zbiorów. O nie-produkcyjnem przeładowaniu magazynu i marnowaniu energji pracowników mówiłem już poprzednio.

Dokonanie analogicznych obliczeń w odniesieniu do wy-

¹ Stosunek ten, ustalony na materjale Przewodnika Bibljograficznego za 1926 r., odpowiada stosunkowi, stwierdzonemu dla całego rynku księgarskiego w 1925 r. (27%). Przewodnik Księgarski t. I, str. XXVI.