Frazeologizm ostatnia, jedyna deska ratunku informuje 'o czymś, kimś: jedyny, jaki pozostał sposób wyjścia z kłopotów, rozwiązania problemu, ostateczny środek; jedyna osoba, która może wybawić z kłopotów, rozwiązać problem’ (BL 2003: 105). Niemiecki ekwiwalent frazeologiczny utworzono poprzez zastosowanie złożenia z przymiotnikiem (ekwiwalentem przymiotnika z postaci kanonicznej frazeologizmu polskiego): Rettungsanker - ‘Hilfe in groper Not' (Wahrig 1997: 1030). Pomiędzy frazeologizmami obydwu języków występuje ekwiwalencja semantyczna.
P: Mieliśmy alternatywą: albo sią sprężymy i uda się nam przetrwać ten ciężki okres, albo spakujemy manatki. (SW 2001/7, I)
N: Wir hatten die Wahl: Entweder wir strengen uns an und yersuchen, die schwere Zeit durchzustehen, oder wir packen die Koffer. (SW 2001/7. 1)
lp. |
Charakterystyka frazeologizmu w formie kanonicznej |
Rodzaj modyfikacji |
Rodzaj ekwiwalencji |
Strategia |
211. |
Kryterium formalne: zwrot Kryterium semantyczne: -Kryterium stabilności: stabilny Kryterium strukturalne: nominalno-werbalny |
modyfikacja wymieniająca: spakować zamiast zwinąć |
maksymalna |
adaptacja |
Frazeologizm zwinąć manatki oznacza ‘spakować się przygotować do odjazdu, odejścia skądś, wynieść się skądś’ (kto + zwinął manatki); (BL 2003' 375). Niemiecki ekwiwalent słownikowy to: seine Siebensachen zusammenpacken oraz sein Bundel packen (PI 1995: 641). Przekładu dokonano bez modyfikacji frazeologizmu: die Koffer packen - ‘einen Ort, eine Wirku ngsstatte verlassen (rnussen)’; (Duden11: 424). W relacji frazeologizmu języka oryginału do frazeologizmu języka przekładu zachodzi ekwiwalencja strukturalna przy niewielkiej różnicy w obrazie językowym: manatki- Koffer.
P: Teraz wyczuwam, ze rodzice mają trochę żal do życia - za to, że zostali zepchnięci nu boczny lor. (SW 1997/25,3)
N: Ich merke jetzt, dass meine Ellern dem Leben etn bisschen bose sind, weil sie aufs Abstelleleis aeschoben wurden. (SW 1997/25,3)
lp. |
Charaktery styka frazeologizmu w formie kanonicznej |
Rodzaj modyfikacji |
Rodzaj ekwiwalencji |
Strategia |
212. |
Kryterium formalne: zwrot Kryterium semantyczne: -Kryterium stabilności: niestabilność elementów leksykalnych Kryterium strukturalne: grupa przyimkowa |
modyfikacja wymieniająca: zepchnąć zamiast odstawić, odsunąć |
maksymalna |
adaptacja |
Frazeologizm odstawić, odsunąć kogoś na boczny tor [zwykle w stronie biernej] oznacza 'pozbawić kogoś dotychczasowego znaczenia, dotychczasowej pozycji, uczynić go mniej ważnym w porównaniu z poprzednim jego stanem’ (kto + odstawił, odsunął na boczny tor + kogo); (BL 2003: 840). Przekład nie zawiera modyfikacji frazeologizmu: jdn aufs Abstellgleis schieben - ‘jdn seines Einflusses, Wirkungsbereiches berauben’ (Duden11:
155