2212788544

gier językowych. Wkomponowanie frazeologizmów w odpowiedni kontekst prowadzi zwykle do zaktualizowania bezpośredniego znaczenia struktury frazeologicznej lub zaktualizowania jednocześnie znaczenia bezpośredniego i frazeologicznego (Schatte 1995: 110).

Badania kontrastywne w zakresie frazeologii pozostają w ścisłym związku z praktyką leksykograficzną. Niezaprzeczalnym faktem jest, iż współcześnie żadna naukowa analiza porównawcza nie mogłaby zostać opracowana, nie dysponując możliwością korzystania z pomocy specjalistycznych słowników bilingwalnych lub multilingwalnych, w których zawarte są zbiory frazeologizmów. Warto więc przedstawić kilka uwag na temat rozwoju i roli niemiecko-polskiej i polsko-niemieckiej leksykografii w badaniach kontrastywnych z zakresu frazeologii.

Zagadnienie leksykograficznego ujęcia związków frazeologicznych podejmuje A. Kątny w artykule pt. Probleme der deutsch-polnischen Phraseologie im Lichte ihrer Wórterbiicher (2004), gdzie kreśli rys historyczny niemiecko-polskiej leksykografii. Artykuł

informuje, że pierwszym wielojęzycznym, uwzględniającym (oprócz innych języków) także język niemiecki i polski, zbiorem leksykograficznym był Flores Trilingues autorstwa Daniela Gamiusa wydany w 1702 roku. Dzieło zawiera 984 przysłowia i 83 frazeologizmy, nie podaje jednakże źródeł ich pochodzenia (Kątny 2004: 182). Słownik odnotowuje z reguły poprawne frazeologiczne odpowiedniki uporządkowanych alfabetycznie przysłów i zwrotów łacińskich w innych językach (por. Kątny 2004: 182-183). Powstałym nieco później dziełem leksykograficznym był wydany w roku 1720 w Gdańsku przez Joana Monetę Enchiridion Polonicum. Składająca się z ośmiu części księga obejmuje łącznie 605 polskich przysłów i zwrotów wraz z ich - jak ocenia A. Kątny (2004: 187) - trafnymi odpowiednikami. Kolejny zbiór leksykograficzny stanowił słownik opracowany przez Constanta Wurzbacha pt. Die Sprichwórter der Polen (1852). Do niektórych z zamieszczonych tu 488 przysłów i zwrotów dołączono wielostronicowe komentarze historyczne (Kątny 2004: 187).

Z nowszych wydawnictw, które ukazały się w latach 90-tych ubiegłego wieku A. Kątny (2004:    189) wymienia Mały słownik idiomatyczny polsko-niemiecki

J. A. Czochralskiego (1976). Praca ta, co warto zauważyć, często poddawana była krytyce ze względu na zawartą tam zbyt szeroką definicję idiomu, co spowodowało umieszczenie w tymże słowniku wyrażeń i zwrotów o wątpliwej idiomatyczności (Kątny 2004: 189). W roku 1992 wydany został słownik autorstwa S. Prędoty pt. Kleines deutsch-polnisches Spńchwórterbuch. Niemieckim przysłowiom, które uporządkowano według słów kluczowych (czasowniki, przymiotniki, przysłówki) przyporządkowano polskie odpowiedniki z uwzględnieniem trzech poziomów ekwiwalencji (Kątny 2004: 190 -191). W roku 1997 ukazał się dwutomowy zbiór A. Wójcika i H. Ziebarta pt. Sprich wórt erb uch.

26