2043229336

3 Zmiana liczby podwójnych zgięć papieru podczs starzenia w 10?C: A - niebielonego, B - bielonego NaBH\, C - bielonego chloraminą T * NaiSiOs, D - bielonego chloramina T * NaBH\

zane, gdyż uzyskanie zadowalającego efektu wybielającego jest mało prawdopodobne. Przypuszczalnie uwaga ta dotyczy także pozostałych pochodnych borowodorkowych.

W ślad za innymi autorami /2, 5-11/ trzeba powtórzyć, że używanie borowodorków musi być poprze-

Bibliografia

1. Lienardy A.. van Damme P.. A bibliographical suwey of the bleaching of paper, „Restaurator", vol 9. 1988, ss 178-198

2    Burgess H D , Hanlan J P, Degradation of cellulose in conserva-tton bleaching treatments. Journal IIC-CG, vol 4, 1979. ss 15-22

3    Griebenow W., Alterungerscbeinungen bei Papier voruńegend ans cbernischer Sicht, Teil 1, „Restauro", vol 97. 1991. ss. 329-335. 4. Sobucki W, Badania nad bieleniem papierów zabytkowych (przy użyciu podchlorynu sodu, nadtlenku wodoru i nadmanga nianu potasu), „Archeion", vol 77, 1983. ss 177-185

5 Burgess H D., T))e colour reuersion of paper after bleaching, (in.) Conservation of Library and Materials and the Graphic Arts, London: 1987, ss 57-70.

6. Burgess H D., The ehmination of chloramine-Tresidues trough the use of reducing agent anń-chlors, ICOM Committee for Con-servation óth Trienmal Meeting, Ottawa, Nr 81/14/12 (Paris ICOM,

1981) , ss. 1-15

7 Burgess H D., The bleaching efficiency and colour reierston of three lx>rohydńde deriuatwes, (in:) Preprints to the lOth Annual Meeting of the AIC. Milwaukee, Wisconsin (Washington, D.C.: AIC,

1982) . ss 40-48

8. Burgess H.D, Practical considerations for consenation bleaching, )o\.irna\ IIC-CG, vol 13, 1988, ss 11-26 9 Burgess H.D., Ihe stabilization of cellulosic fibres by boronhyd-nde derivatives, 9th Trienmal Meeting, Dresden 1990 10. Lienardy A. van Dainme P, Pesultatsde recherches expenmentales sur le blanchiment du papier, Stud in Consrv, vol. 34, 1989, ss 123-127

Research into the Application of sodium

Paper dating from 1856 was blcached by means of three different methods, with sodium boronhydride, chloraminę T with sodium tiosulphate and chloraminę T with

dzone staranną selekcją obiektów. Te z nich, które są wykonane na słabym papierze lub na papierze nie-zaklcjonym i słabo zaklejonym nie mogą być poddawane działaniu tych związków.

Borowodorek sodu okazał się skuteczniejszym an-tichlorcm niż tiosiarczan sodu stosowany po bieleniu chloraminowym, chociaż w obydwu przypadkach zlikwidowanie ujemnych skutków działania chloraminy T okazało się niemożliwe. Potwierdzono także skuteczność stosowanej w pracowniach Biblioteki Narodowej i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie metody odkwaszania przy użyciu roztworu Ca(OII)2 i wzmacniania papieru metylocelulozą.

Tab. 1 Zmiana żółtości papieru w trakcie starzenia

Sposób iraktowania	żółtość	w%) po czasie starzenia (w dobach) |
		3	6	12	24
A-bez bielenia	12.60	15.09	16.27	17.93	Ena
B borowodorek sodu	9.40	11.82	13.07	14,94	■tlił
^1 C-chloramina T+NajSiOj	10,34	13,66	14.99	17,04	18.78 1
D-chloramina T+NaBH.»	8.40	11.60	12.57	14,28	15,88 ]

Tab. 2 Zmiana pH papieru w trakcie starzenia

Sposób traktowania	oH papieru po czasie starzenia (w dobach)
	0	3	6	12	24
A-bez bielenia	8.54	8.50	8.34	8,14	8.10
1 B-borowodorek sodu	8.62	8.55	8.44	8.42	8,36
C-chloramina T+NU2S203	8,80	8.59	8.48	^1 ——1 8,25	8.04
D-chloramina T+NaBHa	8.51	8.37	8.32	8.32	8.30

11    Trobas K , Papierreslaurierung in Arcbwe, Bibliothekeu und Sammlungn, Akademische Druk u. Verlagsanstall, Graz (Austria), 1980, ss 126-127

12    Daniels V , 7be ehmination of bleaching agents from paper, „The Paper Conseivator", vol. 1, 1976. ss 9-11

13    Hey M., Paper bleaching: its simple chemistry and workiug procedurę, „The Paper Conservator", vol 2. 1977. ss 10-23

14    HofeiikdeGraaff.J , The effect of chloramine-T on paper, ICOM Committee for Conservation, 4th Trienmal Meeting, Vemce, Nr 75/15/14 (Paris, ICOM 1975), ss 1-17

15. Sobucki W.. Btelenie papierów zabytkowych chloraminą T, „Ochrona Zabytków", 1983 nr 3-4, ss 219-223

16    Stopień białości (R457 oraz żółtość oznaczano na spektrofotometrze Elrepho 2000 zgodnie z ISO 2470, w warunkach: udział UV — 0%, przysłona — 12 mm

17    Rosa H , Moroz A , A thermal method of artificiel ageing oj paper and its use consen-ation analysis, 7 „Internationaler Grap-hischer Restauratorentag", Uppsala 1991

18. Obciążenie zrywające (siłę potrzebna do zerwania paska papieru o szerokości 15 mm) oznaczano wedługPN-83/P-50133 Odległość uchwytów — 50 mm.

19 Liczbę podwójnych zgięć (o kat 180°) oznaczano metoda Schoppera zgodnie z PN-73/P-50134.

20. pH wyciągu wodnego oznaczano zgodnie z PN-84/P-50109, metoda ekstrakcji na zimno (naważkn 0,5 g. czas ekstiakcji 30 min., woda redestylowana o przewodności poniżej 0,1 mS/m).

boronhydride in the Conservation of Paper

sodium boronhydride as anti-blcaches. After the bleaching, the paper was deacidified with a solution of Ca(OU)2 and structurally reinforced with methylocellulose. Accelerated

177