2251772368

BIBLIOTEKA WIRTUALNA 125

Stanu Ohio działający jako front-end do katalogów bibliotek, licznych baz danych na CD-ROM-ach oferowanych w sieci, wybranych źródeł pełnoteks-towych, jak encyklopedie, słowniki itp. [12]. Interfejs ten zaprojektowany jest tak, aby umożliwić indywidualnym użytkownikom samodzielne prowadzenie wyszukiwań, wspomagać ich w określeniu swoich potrzeb informacyjnych, sformułowaniu zapytania, ustaleniu i rozwijaniu strategii wyszukiwawczej, wyszukiwaniu, ocenie i wyselekcjonowaniu materiałów zaspokajających te potrzeby. Dzięki dodaniu krytycznej informacji o różnych źródłach, ogólnych i specjalistycznych, umożliwia identyfikację tych materiałów, które mogą być w jak największym stopniu relewantne. Ten rodzaj zindywidualizowanej pomocy bardziej przypomina usługi informacyjne w tradycyjnej bibliotece, stanowi jakby substytut wykwalifikowanego pracownika informacji, a z drugiej strony jest niezbędnym elementem w bibliotece o charakterze samoobsługowej.

Prace nad doskonaleniem interfejsów nie ograniczają się do zapewnienia coraz sprawniejszego wspomagania użytkownika, lecz także dostosowania systemu w coraz większym stopniu do zindywidualizowanych potrzeb odbiorców. Przykładem takiego typu interfejsu może być system PLAO w Bibliotece Narodowej w Paryżu [10], który aspekt zindywidualizowania usług realizuje poprzez przydzielenie czytelnikowi (obecnie tylko zarejestrowanym pracownikom naukowym) stacji o pojemności jednego gigabajta pamięci (na zasadzie tzw. biblioteki osobistej). System komputerowy Biblioteki stacją tą zarządza i zabezpiecza, o jej zawartości decyduje jednak tylko czytelnik. Przed przyjściem do Biblioteki użytkownik telefonuje, aby zarezerwować stanowisko w PLAO. Po przyjściu do biblioteki prosi system o wywołanie (uaktualnienie) swojej osobistej biblioteki na komputerze, z którego korzysta, przy czym zawartość jej zgodna będzie z postacią, w jakiej została zapisana przy ostatniej sesji danego użytkownika. Użytkownik może budować swoją bibliotekę osobistą na podstawie zbiorów Biblioteki Narodowej lub dokumentów sprowadzonych z innych serwisów informacyjnych, do których Biblioteka ma dostęp za pośrednictwem sieci. Poprzez cały zespół helpów i filtrów PLAO wspomaga użytkownika w nawigacji po sieci, w analizowaniu otrzymanych dokumentów i kontroli wyników wyszukiwania. PLAO posiada także wiele środków programowych ułatwiających kopiowanie tekstów, dzielenie ich i łączenie z innymi, dodawanie do nich własnych uwag itp. Część zbiorów z biblioteki osobistej użytkownik może przegrać na dyskietkę i zabrać do domu lub przesłać łączami telekomunikacyjnymi na własny komputer.

Innym przykładem może być „Biblioteca Informatica”, w której w celu usprawnienia obsługi użytkowników zaprojektowano pod koniec 1990 r. system HyperLib przy użyciu programu hipertekstowego HyperCard [4], W rzeczywistości HyperLib jest graficznym interfejsem użytkownika wykorzystującym metaforę biblioteki. Nowatorskim elementem jest w nim zapewnienie użytkownikowi „elektronicznego notesu” (odpowiednika biblioteki osobistej z PLAO), w którym może zgromadzić swą własną bibiografię, zbiory dokumentów, teksty itp. Dokumenty w HyperLib posiadają trzy typy danych: kartę